Biały wywiad (OSINT) – na czym polega i czy zawsze jest legalny?

Udostępnij:

W internecie codziennie zostawiamy setki śladów: w mediach społecznościowych, publicznych rejestrach czy na forach. Umiejętność zbierania i analizowania tych danych to biały wywiad (OSINT). Stał się on kluczowym narzędziem w biznesie do weryfikacji firm czy rekrutacji. Gdzie leży granica jego legalności?

ZWIĘKSZ BEZPIECZEŃSTWO SWOICH DANYCH

Sprawdź pakiety CHROŃ PESEL

Czym dokładnie jest OSINT?

OSINT (ang. Open-Source Intelligence), tłumaczony jako biały wywiad lub „wywiad ze źródeł otwartych”, to proces pozyskiwania informacji z publicznie dostępnych, legalnych źródeł oraz ich późniejsza analiza w celu uzyskania konkretnej wiedzy.

Kluczowe jest tu słowo „otwarte”. OSINT nie polega na hakowaniu, łamaniu haseł czy wykradaniu prywatnych baz danych. Cała sztuka polega na tym, by znaleźć i połączyć w logiczną całość informacje, które każdy, przy odpowiedniej wiedzy i determinacji, mógłby znaleźć samodzielnie.

Biały wywiad (OSINT) a czarny wywiad (HUMINT, SIGINT)

Dla pełnego zrozumienia warto odróżnić OSINT od jego „kuzynów”, którzy często działają na granicy lub wprost wbrew prawu:

Biały wywiad (OSINT) bazuje wyłącznie na źródłach jawnych i publicznych. Jest legalny w założeniu (o czym więcej za chwilę).
Czarny wywiad to potoczne określenie działań nielegalnych, takich jak szpiegowstwo przemysłowe, hacking, phishing czy kradzież danych (np. włamania do serwerów).
Wywiad osobowy (HUMINT) polega na pozyskiwaniu informacji bezpośrednio od ludzi (np. przez agentów, informatorów).
Wywiad sygnałowy (SIGINT) dotyczy przechwytywania komunikacji (np. podsłuchy telefoniczne, radiowe).

W kontekście biznesowym i prywatnym, jedyną etyczną i (warunkowo) legalną formą wywiadu jest OSINT.

Na czym polega OSINT w praktyce? Metody i źródła informacji

Biały wywiad to nie tylko „googlowanie”. To metodyczny proces, który można podzielić na kilka etapów:

Określenie celu. Czego dokładnie szukasz? (np .Czy firma X jest wiarygodna?, Jakie powiązania ma osoba Y?).
Zbieranie danych. Gromadzenie surowych informacji z otwartych źródeł.
Przetwarzanie i weryfikacja. Odsiewanie informacji nieprawdziwych (fake news, dezinformacja) i porządkowanie danych.
Analiza. To serce OSINT-u. Łączenie pozornie niezwiązanych ze sobą faktów (np. wpisu w KRS, komentarza na forum i zdjęcia z metadanymi) w celu wyciągnięcia wniosków.
Raportowanie. Przedstawienie wniosków w formie raportu.

Kluczowe źródła informacji w białym wywiadzie

Specjalista OSINT czerpie dane z tysięcy miejsc. Do najważniejszych należą:

Publiczne rejestry – fundament weryfikacji biznesowej. W Polsce to m.in. KRS (Krajowy Rejestr Sądowy), CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej), Biała Lista Podatników VAT, księgi wieczyste.
Media społecznościowe – LinkedIn (do analizy ścieżek kariery i powiązań biznesowych), Facebook, Instagram, X (dawniej Twitter), a nawet fora tematyczne jak Reddit czy polski Wykop (do analizy opinii, stylu życia, zainteresowań).
Wyszukiwarki (Google Dorking) – zwykłe wyszukiwanie to dopiero początek. Google Dorking (lub Google Hacking) to technika używania zaawansowanych operatorów wyszukiwania (np. site:, filetype:, inurl:) do znajdowania informacji, które nie są widoczne na pierwszy rzut oka, np. publicznie dostępnych plików PDF, baz danych czy wrażliwych dokumentów pozostawionych na serwerach przez pomyłkę.
Metadane (dane o danych) – każdy plik (zdjęcie, dokument PDF, plik Word) zawiera ukryte informacje (metadane EXIF). Można z nich wyczytać: datę i godzinę wykonania zdjęcia, model aparatu/telefonu, a czasem nawet dokładne współrzędne GPS miejsca, w którym je zrobiono.
Analiza sieci i domen – kto jest właścicielem domeny, jakie inne strony stoją na tym samym serwerze (analiza IP), jakie technologie są używane na stronie.
Mapy i dane satelitarne – Google Maps (w tym Street View) czy Google Earth pozwalają weryfikować adresy, analizować otoczenie firmy czy miejsca zamieszkania.

Kluczowe zastosowania OSINT w biznesie (i nie tylko)

Biały wywiad to nie tylko narzędzie dla służb specjalnych. Jest powszechnie wykorzystywany w wielu sektorach.

1. Weryfikacja kontrahentów (Business Due Diligence)

To fundamentalne zastosowanie OSINT w świecie biznesu (B2B). O ile usługi takie jak Chroń PESEL koncentrują się na ochronie danych i tożsamości konsumentów (B2C), o tyle weryfikacja kontrahentów polega na dogłębnym prześwietleniu firm. Zajmują się tym wyspecjalizowane podmioty, np. wywiadownie gospodarcze, takie jak Sprawdzaj.pl, które wykorzystują OSINT do odpowiedzi na pytania:

Czy firma faktycznie istnieje pod podanym adresem? (Weryfikacja w rejestrach i na mapach).
Kto jest jej prawdziwym beneficjentem? (Analiza powiązań w KRS).
Czy firma ma problemy finansowe? (Monitorowanie wzmianek o długach, informacje z giełd wierzytelności).
Jaką ma reputację? (Analiza opinii byłych pracowników, klientów na forach i w mediach społecznościowych).
Czy jej przedstawiciele nie są powiązani z nieetycznymi lub nielegalnymi działaniami?

2. Analiza konkurencji

OSINT pozwala legalnie monitorować ruchy konkurencji, np.: jakie nowe produkty planują, kogo rekrutują (analiza ofert pracy), jakie mają problemy technologiczne, jak pozycjonują się w mediach.

3. Procesy rekrutacyjne (HR)

Weryfikacja CV to standard. Rekruterzy coraz częściej sprawdzają publiczną aktywność kandydatów (szczególnie na LinkedIn), aby zweryfikować ich kompetencje, doświadczenie i tzw. dopasowanie kulturowe.

4. Cyberbezpieczeństwo (testy penetracyjne)

Zanim haker przeprowadzi atak (czarny wywiad), najpierw zbiera informacje o celu metodami OSINT (np. jakie technologie firma używa, jakie ma adresy e-mail pracowników). Etyczni hakerzy robią to samo, aby znaleźć słabe punkty, zanim zrobią to przestępcy.

5. Działania przestępcze

Niestety, OSINT jest też narzędziem przestępców. Służy do phishingu (np. tworzenia spersonalizowanych maili na podstawie informacji z LinkedIn), oszustw (np. „na wnuczka” po analizie relacji rodzinnych na Facebooku) czy nawet planowania włamań (np. na podstawie zdjęć z wakacji informujących o nieobecności w domu).

Przeczytaj też: Kradzież tożsamości – jak się przed nią chronić?

Czy OSINT jest legalny w Polsce?

Stwierdzenie, że OSINT jest „całkowicie legalny”, byłoby niebezpiecznym uproszczeniem.

Samo POZYSKIWANIE (przeglądanie) informacji z publicznych źródeł (np. czytanie KRS, przeglądanie publicznego profilu na Facebooku) jest legalne. Każdy ma do tego prawo.
Problem prawny pojawia się w momencie PRZETWARZANIA tych informacji, jeśli są to dane osobowe.

Zgodnie z RODO, przetwarzanie danych osobowych (czyli ich zbieranie, zapisywanie, porządkowanie, analizowanie i przechowywanie) wymaga posiadania jednej z sześciu podstaw prawnych (wymienionych w Art. 6 RODO).

Jeśli prowadzisz OSINT na firmie (jako osobie prawnej), problem jest mniejszy. Ale jeśli analizujesz jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) lub konkretne osoby w zarządzie (ich dane osobowe), wchodzisz na grunt RODO.

Firma weryfikująca kontrahenta może powołać się na tzw. prawnie uzasadniony interes (Art. 6 ust. 1 lit. f RODO) jako podstawę przetwarzania. Tym interesem jest np. zabezpieczenie się przed oszustwem lub niewypłacalnym partnerem.

Gdzie leży granica? Granica zostaje przekroczona, gdy:

Łamiesz prawo dostępu – wchodzisz na profile prywatne, używasz skradzionych haseł (to już nie jest OSINT).
Przetwarzasz dane „nadmiarowo” – jeśli do weryfikacji kontrahenta (cel biznesowy) zbierasz informacje o jego życiu prywatnym, rodzinie, poglądach politycznych czy stanie zdrowia (dane wrażliwe), naruszasz zasady RODO.
Nie masz podstawy prawnej – zbierasz dane „na wszelki wypadek”, bez konkretnego, uzasadnionego celu.

Wniosek: OSINT jest legalny, ale jego wykorzystanie w biznesie jest obwarowane ścisłymi ramami RODO. Nie wszystko, co da się znaleźć, wolno zapisać i wykorzystać.

Najważniejsze typy narzędzi OSINT

Efektywny biały wywiad wymaga dziś specjalistycznych narzędzi, które automatyzują zbieranie i analizę danych.

Google Dorks – wspomniana już podstawa darmowego OSINT-u, czyli zaawansowane operatory wyszukiwania.
Platformy do wizualizacji powiązań – potężne programy, które automatycznie przeszukują różne źródła i rysują grafy pokazujące, jak osoba, firma, domena i adres IP łączą się ze sobą.
Wyszukiwarki urządzeń IoT, nazywane „wyszukiwarkami hakerów”. Zamiast stron internetowych, indeksują one urządzenia podłączone do internetu: serwery, kamery przemysłowe, routery, a nawet systemy sterowania. Pokazują, jakie oprogramowanie jest na nich zainstalowane i czy jest podatne na ataki.
Wyszukiwarki odwrotnego wyszukiwania obrazem/twarzą – pozwalają wgrać zdjęcie i znaleźć inne strony, na których ta sama (lub podobna) twarz się pojawiła.
Narzędzia do ekstrakcji e-maili – służą do znajdowania adresów e-mail powiązanych z konkretną domeną (np. ...@nazwafirmy.pl).
OSINT Framework – strona internetowa, która kategoryzuje setki różnych, darmowych narzędzi OSINT (do wyszukiwania nazw użytkowników, analizy domen, przeszukiwania mediów społecznościowych itd.).
Zautomatyzowane platformy do rekonesansu – programy, które po podaniu celu (np. domeny) same uruchamiają dziesiątki różnych modułów OSINT i generują kompleksowy raport.

Jak zacząć OSINT i jak się przed nim chronić?

Zarówno korzystanie z OSINT, jak i obrona przed nim, sprowadzają się do jednego: świadomości cyfrowej.

Jak zrobić OSINT?

Myśl krytycznie. Zanim uwierzysz w informację, spróbuj ją zweryfikować w trzech niezależnych źródłach.
Poznaj Google Dorks. Naucz się zaawansowanych operatorów wyszukiwania.
Sprawdź metadane. Pobierz dowolne zdjęcie z internetu i użyj darmowego narzędzia online (np. EXIF Viewer), aby zobaczyć, co się w nim kryje.
Zrób OSINT na sobie. Wpisz w Google swoje imię i nazwisko w cudzysłowie, swoją nazwę użytkownika, adres e-mail. Zobacz, co internet o Tobie wie. Skala może Cię zaskoczyć.

Jak się chronić przed białym wywiadem?

Higiena cyfrowa. Nie używaj tej samej nazwy użytkownika i hasła w wielu serwisach.
Ustawienia prywatności. Przejrzyj ustawienia prywatności w mediach społecznościowych. Zastanów się, co musi być publiczne, a co mogą widzieć tylko znajomi. Doskonałym przykładem nieświadomego dostarczania danych jest zjawisko sharentingu, czyli publikowania wizerunku dzieci.
Usuwaj metadane. Większość platform społecznościowych automatycznie usuwa metadane (EXIF) z wgrywanych zdjęć. Jeśli jednak publikujesz zdjęcia na własnym blogu lub przesyłasz pliki – usuwaj metadane ręcznie przed wysłaniem.
Zasada „co trafiło do sieci…”. Zawsze zakładaj, że wszystko, co publikujesz online – nawet w prywatnych grupach – może kiedyś stać się publiczne. Pomyśl, zanim opublikujesz.
Monitoruj swoje dane. Korzystaj z usług, które dadzą Ci możliwość trzymania ręki na pulsie, jeśli chodzi o to, co dzieje się z Twoimi danymi. Wybierz jeden z pakietów Chroń PESEL, żeby otrzymywać alerty, gdy ktoś będzie sprawdzał Cię w Krajowym Rejestrze Długów (np. podczas próby wyłudzenia kredytu czy pożyczki na Twoje dane). W ramach pakietów Poziom 2 Bezpieczeństwa i Poziom 3 Bezpieczeństwa można korzystać też z usługi monitorowania swoich danych w internecie. Sprawdź, jakie inne usługi są w pakietach i jak Chroń PESEL może pomóc Ci uniknąć przykrych konsekwencji działania cyberprzestępców.

OSINT to wiedza, a wiedza to odpowiedzialność

Biały wywiad (OSINT) to fascynująca i potężna dziedzina, która demokratyzuje dostęp do informacji. W kontekście biznesowym jest nieocenionym narzędziem do weryfikacji wiarygodności partnerów i minimalizowania ryzyka.
Jednak ta potęga niesie ze sobą ogromną odpowiedzialność. Granica między legalną analizą biznesową a naruszeniem prywatności i przepisów RODO jest cienka. Korzystając z OSINT, należy zawsze kierować się nie tylko celem, ale także etyką i literą prawa.

Najczęściej zadawane pytania o OSINT (FAQ)

Co to jest OSINT?

OSINT (ang. Open-Source Intelligence), czyli biały wywiad, to proces zbierania i analizowania informacji pochodzących z publicznie dostępnych źródeł, takich jak internet, rejestry publiczne czy media społecznościowe. Nie polega on na hakowaniu ani łamaniu zabezpieczeń.

Czy OSINT jest legalny w Polsce?

Samo przeglądanie ogólnodostępnych informacji jest legalne. Natomiast ich przetwarzanie (zapisywanie, analizowanie, przechowywanie), jeśli dotyczy danych osobowych, podlega ścisłym regulacjom RODO. Należy mieć do tego konkretną podstawę prawną, np. „prawnie uzasadniony interes” w przypadku weryfikacji biznesowej.

Do czego najczęściej wykorzystuje się OSINT?

OSINT jest szeroko stosowany w biznesie do weryfikacji kontrahentów (due diligence), analizy konkurencji oraz w procesach rekrutacji. Korzystają z niego także służby, dziennikarze śledczy, specjaliści ds. cyberbezpieczeństwa, a niestety również przestępcy do planowania ataków.

Jak mogę się chronić przed OSINT?

Podstawą jest dbanie o higienę cyfrową: stosowanie silnych haseł, świadome zarządzanie ustawieniami prywatności w mediach społecznościowych, niepublikowanie nadmiarowych informacji o sobie oraz usuwanie metadanych ze zdjęć. Warto też monitorować swoje dane w sieci za pomocą wyspecjalizowanych usług.

Źródła

Parlament Europejski i Rada (UE). Rozporządzenie 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych (RODO).
Urząd Ochrony Danych Osobowych. Przetwarzanie danych w ramach prawnie uzasadnionego interesu administratora. Dostępne na: https://uodo.gov.pl/pl/312/816
ENISA (Agencja Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa), ENISA Threat Landscape 2025, https://www.enisa.europa.eu/publications/enisa-threat-landscape-2025 (dostęp 27.10.2025).
CERT Polska, Raport roczny z działalności CERT Polska. Krajobraz bezpieczeństwa polskiego intenetu, https://cert.pl/uploads/docs/Raport_CP_2024.pdf (dostęp 27.10.2025).

Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie marketingowy i ma na celu zachęcenie do nabycia usług Chroń PESEL świadczonych przez Kaczmarski Group Sp. J. oraz jej partnerów, tj. KRD BIG S.A. oraz TU Europa S.A. Materiał ten nie ma charakteru konsultingowego i nie powinien stanowić wyłącznej podstawy do podjęcia jakichkolwiek decyzji. Rekomendowane jest zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami świadczenia usług Chroń PESEL, określonymi w odpowiednich Regulaminach, Ogólnych Warunkach, Warunkach ubezpieczenia oraz Cennikach (dostępnych na stronach internetowych chronpesel.pl).

Wróć