Zgubiony dowód osobisty? Sprawdź, co robić krok po kroku, by uniknąć przykrych konsekwencji

Udostępnij:

Utrata dowodu osobistego to ogromny stres i realne ryzyko wyłudzenia kredytu. Liczy się każda minuta, dlatego musisz działać według sprawdzonego planu. W tym artykule przeprowadzimy Cię krok po kroku przez wszystkie niezbędne procedury – od unieważnienia dokumentu po zastrzeżenie numeru PESEL. Sprawdź, jak skutecznie ochronić swoją tożsamość.

ZWIĘKSZ BEZPIECZEŃSTWO SWOICH DANYCH

Sprawdź pakiety CHROŃ PESEL

Utrata dowodu osobistego – działaj natychmiast!

Zgubienie portfela, włamanie do samochodu czy zwykłe roztargnienie – chwila nieuwagi wystarczy, by stracić najważniejszy dokument tożsamości. Niestety, przestępcom Twój dowód osobisty może posłużyć do zaciągnięcia „chwilówki”, wynajęcia mieszkania na Twoje dane czy wyłudzenia drogiego sprzętu. Czas Twojej reakcji jest więc kluczowy.

Musisz jednak rozróżnić dwie sytuacje:

Zgubienie dowodu – dokument zaginął w niewyjaśnionych okolicznościach (np. wypadł z kieszeni, został w innym miejscu). Nie zgłaszasz tego na policję. Procedurę unieważnienia przeprowadzasz samodzielnie w urzędzie lub online.
Kradzież dowodu – dokument został utracony w wyniku przestępstwa (np. kradzież kieszonkowa, włamanie, rozbój). Natychmiast zgłaszasz ten fakt na policję. Zgłoszenie kradzieży automatycznie uruchamia proces unieważnienia dowodu w Rejestrze Dowodów Osobistych.

Niezależnie od scenariusza, poniższe kroki pomogą Ci zabezpieczyć swoje dane.

Krok 1: Unieważnij dowód osobisty

Unieważnienie (zastrzeżenie) dowodu to podstawowa czynność, która sprawia, że dokument oficjalnie staje się nieważny i nie można się nim posługiwać. Możesz to zrobić na kilka sposobów.

Opcja A: Zgłoszenie online (Gov.pl lub mObywatel) – najszybsza metoda

To najwygodniejszy sposób, dostępny 24/7. Wystarczy, że masz Profil Zaufany, e-dowód lub bankowość elektroniczną.

Zaloguj się do serwisu Gov.pl lub aplikacji mObywatel.
Wybierz usługę „Zgłoś utratę lub uszkodzenie dowodu osobistego”.
Postępuj zgodnie z instrukcjami na ekranie.
Twój dowód zostanie natychmiast unieważniony w systemie.

Otrzymasz również zaświadczenie o utracie dowodu (w formie cyfrowej na skrzynkę ePUAP), które może się przydać w kontaktach z różnymi instytucjami.

Opcja B: Zgłoszenie w dowolnym urzędzie gminy

Jeśli wolisz załatwić sprawę osobiście, udaj się do dowolnego urzędu gminy na terenie Polski (nie musi to być urząd zgodny z Twoim miejscem zameldowania).

Urzędnik przyjmie zgłoszenie i unieważni Twój dowód „od ręki”.
Otrzymasz papierowe zaświadczenie o utracie dokumentu.
Pamiętaj, aby zabrać ze sobą inny dokument potwierdzający tożsamość (jeśli masz), np. paszport. Jeśli nie masz żadnego, Twoja tożsamość zostanie potwierdzona na podstawie danych w systemie.

Opcja C: Zgłoszenie kradzieży na policji

Jak wspomnieliśmy, tę opcję wybierasz tylko w przypadku przestępstwa. Zgłoszenie kradzieży na policji automatycznie unieważnia dowód z chwilą przyjęcia zgłoszenia. Nie musisz już dodatkowo zgłaszać tego faktu w urzędzie gminy.

Opcja D: Zgłoszenie utraty dowodu za granicą

Jeśli straciłeś lub straciłaś dowód poza Polską, zgłoś ten fakt niezwłocznie w najbliższej placówce konsularnej (osobiście, listownie lub faksem). Konsul przyjmie zgłoszenie, wprowadzi je do systemu i wyda Ci zaświadczenie. Unieważnienie dowodu nastąpi automatycznie.

Krok 2: Zastrzeż dowód w systemie bankowym

To bardzo ważny krok, o którym wiele osób zapomina! Unieważnienie dowodu w systemie rządowym nie jest tożsame z zastrzeżeniem go w systemie międzybankowym, z którego korzystają banki, firmy pożyczkowe i operatorzy telekomunikacyjni.

Musisz to zrobić, nawet jeśli nie posiadasz konta bankowego.

Jak to zrobić? Zadzwoń na infolinię swojego banku lub skorzystaj z aplikacji bankowej.
Jeśli nie masz konta, możesz udać się do placówki dowolnego banku komercyjnego lub zadzwonić na ogólnopolską infolinię Systemu Dokumenty Zastrzeżone prowadzoną przez Związek Banków Polskich (ZBP).
Dlaczego to ważne? Zastrzeżenie w systemie bankowym natychmiast blokuje możliwość wykorzystania Twoich danych do weryfikacji przy próbie zaciągnięcia kredytu czy pożyczki.

Krok 3: Zastrzeż swój numer PESEL

Od 2024 roku dostępna jest nowa, kluczowa usługa ochrony tożsamości – zastrzeżenie numeru PESEL.

Jak to działa? Zastrzeżenie numeru PESEL uniemożliwia zaciągnięcie kredytu, pożyczki (także „chwilówki”) czy podpisanie aktu notarialnego (np. sprzedaży nieruchomości) na Twoje dane. Instytucje finansowe i notariusze mają prawny obowiązek sprawdzenia statusu Twojego numeru PESEL przed wykonaniem takiej operacji.
Jak to zrobić? Najszybciej zrobisz to przez aplikację mObywatel (kilka kliknięć) lub logując się do serwisu Gov.pl. Możesz też złożyć wniosek w urzędzie gminy.
Pamiętaj: zastrzeżenie PESEL jest odwracalne. Jeśli będziesz chciał lub chciała wziąć kredyt, możesz w każdej chwili „odwołać” zastrzeżenie, załatwić sprawę i zastrzec numer ponownie.

Zastrzeżenie dowodu (krok 1) unieważnia dokument. Zastrzeżenie PESEL (krok 3) blokuje możliwość wykorzystania Twoich danych (numeru PESEL), nawet jeśli przestępca je posiada.

Zgubiony dowód się znalazł? Co to jest „czasowe zawieszenie e-dowodu”?

Jeśli masz e-dowód (wydawany od marca 2019 r.) i tylko podejrzewasz, że mógł się gdzieś zawieruszyć (np. w domu), ale nie masz pewności, czy został utracony bezpowrotnie, możesz skorzystać z opcji czasowego zawieszenia certyfikatów e-dowodu.

Zawieszenia dokonujesz online (przez Gov.pl lub mObywatel).
Masz 14 dni na odnalezienie dokumentu.
Jeśli go znajdziesz, możesz w tym czasie cofnąć zawieszenie i dowód znów będzie aktywny.
Jeśli nie cofniesz zawieszenia w ciągu 14 dni, dowód zostanie automatycznie i trwale unieważniony.

Ważne! Jeśli od razu zgłosiłeś lub zgłosiłaś utratę dokumentu (krok 1), a nie czasowe zawieszenie, to odnalezienie dowodu niczego nie zmienia. Unieważniony dowód jest bezużyteczny i musisz go zwrócić do urzędu.

Co dalej? Konsekwencje utraty dowodu i jak się chronić

Samo zastrzeżenie dowodu i numeru PESEL to fundament, ale nie daje pełnego obrazu sytuacji. Przestępcy mogli skopiować Twoje dane, zanim zdążyłeś lub zdążyłaś zareagować, lub dane te mogły już wcześniej krążyć w sieci po innych wyciekach. Złodziej ma Twój PESEL, imię i nazwisko.

W takiej sytuacji niezbędne jest monitorowanie, czy ktoś nie próbuje aktywnie wykorzystać Twoich danych. Usługi takie jak Chroń PESEL alarmują Cię, gdy Twoje dane pojawią się w Krajowym Rejestrze Długów (KRD) lub zostaną odnalezione w wyciekach danych w internecie (w wybranych pakietach).

Taki alert to sygnał, że oszuści testują Twoje dane, np. próbują zaciągnąć zobowiązanie lub przygotowują się do ukierunkowanego ataku phishingowego (np. mogą wysłać Ci fałszywą wiadomość z Twoimi poprawnymi danymi, by uśpić Twoją czujność). Dzięki tej wiedzy możesz nie tylko szybko reagować, ale i działać z wyprzedzeniem. To pozwoli Ci zyskać czas na podjęcie odpowiednich kroków prawnych, zanim powstanie realne zadłużenie.

Jak wyrobić nowy dowód osobisty po utracie?

Po unieważnieniu starego dokumentu musisz złożyć wniosek o wydanie nowego.

Wniosek możesz złożyć w dowolnym urzędzie gminy (niezależnie od miejsca zameldowania).
Musisz mieć ze sobą aktualną fotografię (biometryczną, jak do paszportu).
Procedura składania wniosku o nowy dowód (z pobraniem odcisków palców) wymaga osobistej wizyty w urzędzie.
Ile to kosztuje? Wyrobienie nowego dowodu osobistego po utracie jest bezpłatne.
Ile się czeka? Urząd ma maksymalnie 30 dni na wydanie nowego dokumentu, choć zazwyczaj trwa to krócej.

Na czas oczekiwania na nowy dowód Twoim głównym dokumentem potwierdzającym tożsamość w Polsce staje się paszport (jeśli go masz). Zaświadczenie o utracie dowodu nie jest dokumentem tożsamości.

Najczęściej zadawane pytania o utracony dowód osobisty (FAQ)

Czy za zgubienie dowodu osobistego grozi kara?

Nie, za samo zgubienie dowodu osobistego nie grozi mandat ani żadna kara finansowa. Karalne jest jednak uchylanie się od obowiązku posiadania dowodu (jeśli jesteś pełnoletnim obywatelem RP mieszkającym w Polsce) lub posługiwanie się cudzym dokumentem.

Czy zgubienie dowodu trzeba zgłosić na policję?

Nie. Na policję zgłaszamy tylko kradzież dowodu (lub utratę w wyniku innego przestępstwa). Zwykłe zgubienie zgłasza się wyłącznie w urzędzie gminy lub przez internet (Gov.pl lub mObywatel).

Zgubiłem dowód, a ktoś wziął na mnie kredyt. Co robić?

Jeśli doszło do wyłudzenia, natychmiast zgłoś sprawę na policję (zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa). Skontaktuj się też z instytucją, która udzieliła pożyczki, przedstawiając zaświadczenie o utracie dowodu i zgłoszenie policyjne. To początek skomplikowanej procedury reklamacyjnej i prawnej.

Przeczytaj też: Czy można wziąć kredyt lub chwilówkę na PESEL?

Ile kosztuje wyrobienie nowego dowodu po zgubieniu?

Usługa wyrobienia nowego dowodu osobistego (zarówno z powodu utraty, jak i upływu terminu ważności) jest całkowicie bezpłatna.

Znalazłem zgubiony dowód, który wcześniej unieważniłem. Czy mogę go używać?

Absolutnie nie. Dokument, który został zgłoszony jako utracony i unieważniony w Rejestrze Dowodów Osobistych, jest bezpowrotnie nieważny. Nawet jeśli fizycznie go odzyskasz, posługiwanie się nim jest nielegalne. Taki dokument należy zwrócić do dowolnego urzędu gminy.

Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie reklamowy/marketingowy i ma na celu zachęcenie do nabycia usług Chroń PESEL świadczonych przez Kaczmarski Group Sp. J. oraz jej partnerów, tj. KRD BIG S.A. oraz TU Europa S.A. Materiał ten nie ma charakteru konsultingowego i nie powinien stanowić wyłącznej podstawy do podjęcia jakichkolwiek decyzji. Rekomendowane jest zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami świadczenia usług Chroń PESEL, określonymi w odpowiednich Regulaminach, Ogólnych Warunkach, Warunkach ubezpieczenia oraz Cennikach (dostępnych na stronach internetowych chronpesel.pl).

Wróć