Rozpowszechnianie wizerunku bez zgody – czy narusza prawo do prywatności?

Udostępnij:

Zdjęcie lub nagranie, na którym da się rozpoznać osobę, to jej wizerunek. W Polsce chronią go jednocześnie przepisy prawa cywilnego (dobra osobiste), prawa autorskiego (zasada zgody na publikację) oraz RODO (bo wizerunek to dane osobowe, jeśli pozwala zidentyfikować osobę). Co do zasady, żeby opublikować czyjś wizerunek – potrzebujesz zgody. Są jednak wyjątki. Wyjaśniamy, kiedy zgoda jest konieczna, jak ją przygotować i co zrobić, gdy ktoś opublikował Twoje zdjęcie bez zgody.

ZWIĘKSZ BEZPIECZEŃSTWO SWOICH DANYCH

Sprawdź pakiety CHROŃ PESEL

Czym jest wizerunek i jakie prawo go chroni

Wizerunek to przedstawienie rozpoznawalnej osoby (np. zdjęcie, kadr z filmu). Jest dobrem osobistym chronionym przez Kodeks cywilny (art. 23–24 k.c.) oraz, gdy umożliwia identyfikację, danymi osobowymi w rozumieniu RODO (art. 4 pkt 1). Taka podwójna natura prawna wizerunku tworzy dwie równoległe ścieżki jego ochrony:

ścieżka cywilnoprawna (ochrona dóbr osobistych) – koncentruje się na skutkach naruszenia i daje konkretne roszczenia, takie jak żądanie usunięcia zdjęcia, opublikowania przeprosin czy zapłaty zadośćuczynienia,
ścieżka ochrony danych osobowych (RODO) – reguluje sam proces posługiwania się wizerunkiem (jego zbieranie, przechowywanie i udostępnianie) i przyznaje osobie prawa do kontroli nad tym procesem (np. prawo do bycia zapomnianym, prawo dostępu do danych).

Przeczytaj też: Catfishing – co to jest? W jaki sposób się przed nim bronić?

Zasada ogólna: publikacja wizerunku wymaga zgody

Prawo autorskie wprost stanowi, że rozpowszechnianie wizerunku co do zasady wymaga zezwolenia osoby przedstawionej (art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Zgoda może być ustna, ale dla własnego bezpieczeństwa warto mieć ją na piśmie lub w e-mailu.

Wyjątki od zgody

Choć zasadą jest zgoda osoby na publikację jej wizerunku, prawo przewiduje kilka ściśle rozumianych wyjątków (art. 81 ust. 2 ustawy o prawie autorskim). Najczęstsze wyjątki to:

osoba powszechnie znana – gdy zdjęcie wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych (np. konferencja prasowa),
zapłata za pozowanie – jeśli osoba otrzymała umówioną zapłatę i nie zastrzegła inaczej,
szczegół całości – gdy wizerunek jest jedynie elementem większej całości (np. tłum na koncercie, krajobraz miasta).

Nawet przy wyjątkach liczą się granice kontekstu i rzetelny opis – zdjęcie nie może wprowadzać w błąd ani naruszać dóbr osobistych. Gdy masz wątpliwości, lepiej przyjąć, że zgoda jest potrzebna.

Wizerunek a RODO: na jakiej podstawie można przetwarzać zdjęcia?

Wizerunek, który pozwala na zidentyfikowanie danej osoby (np. jej twarz na zdjęciu), jest w świetle RODO daną osobową. Dlatego każda operacja wykonywana na takim zdjęciu – od jego zrobienia, przez przechowywanie na dysku, aż po publikację – jest uznawana za przetwarzanie danych osobowych i musi odbywać się zgodnie z przepisami.

Najczęstsze podstawy legalności (art. 6 ust. 1 RODO) to: zgoda osoby (np. publikacja na stronie szkoły), umowa lub uzasadniony interes (np. fotorelacja z wydarzenia firmowego, jeśli interes administratora przeważa nad Twoją prywatnością – ale często i tak praktykuje się zgody). Administrator powinien spełnić obowiązek informacyjny (kto, po co, jak długo, komu udostępnia).

Zdjęcia z pracy i szkoły – praktycznie

Zdjęcia z firmowej imprezy albo szkolnego przedstawienia często trafiają do internetu. Czy pracodawca lub szkoła mogą je tak po prostu opublikować? Nie do końca. W obu tych miejscach trzeba przestrzegać konkretnych zasad, które chronią prywatność pracowników i uczniów.

Pracodawca nie może „wymusić” zgody na publikację wizerunku; zgoda musi być dobrowolna, konkretna i może zostać cofnięta (wtedy usuwa się publikację, o ile to możliwe). Alternatywą dla zgody bywa tzw. uzasadniony interes, np. chęć pokazania w internecie zdjęć z firmowej wigilii. Zanim jednak pracodawca to zrobi, musi wykonać „test równowagi”. Polega on na odpowiedzi na pytanie: czy nasz cel jest ważniejszy niż komfort i prywatność pracownika? Jeśli zdjęcie jest neutralne, a cel zrozumiały, odpowiedź brzmi „tak”. Jeśli jednak fotografia mogłaby kogoś ośmieszyć lub naruszyć jego prywatność, odpowiedź brzmi „nie” i zdjęcia nie można publikować.
Placówki oświatowe co do zasady opierają publikację wizerunku uczniów na zgodzie rodziców/opiekunów; bez niej zdjęć nie publikują. UODO regularnie przypomina o ostrożności.

Dzieci w internecie (sharenting) – o co zadbać?

Publikacja wizerunku dziecka to większa odpowiedzialność. UODO podkreśla, że poza legalnością liczy się dobrostan dziecka – zdjęcia nie mogą naruszać jego godności, bezpieczeństwa czy prywatności (np. lokalizacja domu, szkoły). Zanim opublikujesz zdjęcie: przemyśl kontekst, usuń metadane, rozważ ograniczenia widoczności.

Przeczytaj więcej na ten temat: Sharenting – zagrożenia i ochrona prywatności dziecka w internecie

Jak dobrze sformułować zgodę na wykorzystanie wizerunku?

W zgodzie umieść informacje:

kto jest administratorem (np. szkoła/organizator),
czyj wizerunek (imię, nazwisko) będzie wykorzystywany,
jaki jest cel i zakres (np. publikacja na stronie, FB, w folderze),
jakie są miejsca publikacji (konkretne kanały),
przez jaki czas obowiązuje zgoda (np. do odwołania),
o prawie do cofnięcia zgody.

Na końcu umieść datę i podpis. Dodaj klauzulę RODO z informacją o prawach (dostęp, sprzeciw, usunięcie) i kontakt do Inspektora Ochrony Danych (IOD).

Kiedy publikacja wizerunku bez zgody może być przestępstwem?

Rozpowszechnianie nagiego wizerunku lub w trakcie czynności seksualnej bez zgody to przestępstwo, zagrożone karą do 5 lat więzienia (art. 191a kodeksu karnego). Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. W takich sytuacjach poza żądaniem usunięcia treści i zabezpieczeniem dowodów składasz zawiadomienie na policję lub do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa.

Karalne jest również samo nagrywanie. Ten sam przepis (art. 191a k.k.) mówi, że przestępstwem jest nie tylko rozpowszechnianie takich materiałów, ale już samo ich utrwalanie (nagrywanie, robienie zdjęć), jeśli odbywa się to przy użyciu przemocy, groźby lub podstępu.
Zgoda na nagranie to nie zgoda na publikację. Warto podkreślić, że nawet jeśli ktoś dobrowolnie zgodził się na zrobienie zdjęcia czy nagranie filmu, nie jest to automatycznie zgoda na jego późniejsze rozpowszechnianie. To dwie zupełnie oddzielne kwestie.

Przeczytaj: Czy wiesz, kiedy można udostępnić dane osobowe?

Co zrobić, gdy ktoś opublikował Twoje zdjęcie bez zgody?

Krok 1: Zabezpiecz dowody. Zanim cokolwiek zrobisz, zrób zrzuty ekranu (screeny) strony, na której jest Twoje zdjęcie. Upewnij się, że widać na nich adres strony (URL) i datę. To Twój najważniejszy dowód na przyszłość.

Krok 2: Wezwij do usunięcia zdjęcia. Napisz do administratora strony lub osoby, która opublikowała zdjęcie. Grzecznie, ale stanowczo zażądaj jego natychmiastowego usunięcia. Czasem to wystarczy, by rozwiązać problem.

Krok 3: Wybierz oficjalną ścieżkę (gdy prośba nie działa). Jeśli zdjęcie nie zniknęło, masz kilka możliwości:

Droga sądowa (cywilna): możesz skierować sprawę do sądu i domagać się np. oficjalnych przeprosin, usunięcia zdjęcia, a także zadośćuczynienia, czyli rekompensaty finansowej za doznaną krzywdę.
Skarga do Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO): jeśli zdjęcie pozwala Cię zidentyfikować, jego publikacja narusza RODO. Możesz złożyć oficjalną skargę do UODO, który może nałożyć karę na osobę lub firmę publikującą zdjęcie.
Zgłoszenie na policję: jeśli zdjęcie jest intymne (np. przedstawia Cię nago), jego rozpowszechnianie bez Twojej zgody jest przestępstwem. Taką sprawę należy niezwłocznie zgłosić na policję lub do prokuratury.

Przeczytaj: Oszustwo internetowe – gdzie je zgłosić? Czy da się odzyskać pieniądze? Jak się chronić przed oszustami?

Krok 4: Zadbaj o swoje bezpieczeństwo w sieci. Naruszenie wizerunku często łączy się z innymi zagrożeniami. Po takim incydencie warto monitorować, czy w sieci nie pojawiają się też inne Twoje dane.

Sprawdź, czy nie wyciekły Twoje dane. Usługi takie jak monitoring Internetu w Chroń PESEL mogą Cię ostrzec SMS-em lub e-mailem, gdy w sieci pojawi się Twój numer telefonu, e-mail czy PESEL. To sygnał, że ktoś może próbować się pod Ciebie podszywać.
Zabezpiecz swoje konta. Jeśli Twoje zdjęcie zostało użyte do stworzenia fałszywego profilu, lokalizator wycieku danych może ostrzec Cię o wycieku Twojego loginu. W takiej sytuacji natychmiast zmień hasła do swoich kont.
Skorzystaj z pomocy prawnej. W poważnych sprawach, np. związanych z kradzieżą tożsamości, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy. Asysta prawna dostępna w pakiecie Poziom 3 Bezpieczeństwa Chroń PESEL zapewni Ci wsparcie ekspertów i gotowe wzory pism, które pomogą Ci walczyć o swoje prawa.

Przeczytaj też: Co zrobić w przypadku wycieku zdjęć do Internetu?

Najczęstsze pytania o rozpowszechnianie wizerunku (FAQ)

Czy mogę opublikować zdjęcie z ulicy, na którym widać przypadkowe osoby?

Jeśli są tylko szczegółem większej całości (tłum, panorama) – wyjątek art. 81 ust. 2 pkt 2 może zadziałać. W razie wątpliwości rozważ rozmycie twarzy.

Czy pracodawca może „wymagać” zgody na zdjęcia na stronie?

Zgoda musi być dobrowolna. Lepszą praktyką są oddzielne zgody na konkretne kanały i możliwość cofnięcia.

Czy mogę cofnąć zgodę?

Tak – działa na przyszłość. Administrator powinien usunąć publikację w możliwym zakresie.

Czy wizerunek dziecka mogę publikować na profilu klasy?

Najpierw upewnij się, że masz ważne zgody opiekunów, a treść i kontekst nie naruszają dobra dziecka.

Czy mogę pozwać kogoś za obraźliwy podpis pod moim zdjęciem?

Tak – to także naruszenie dóbr osobistych (art. 24 k.c.).

Źródła i podstawy prawne

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071 z późn. zm.), w szczególności art. 23–24.
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 24 z późn. zm.), w szczególności art. 81.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 383 z późn. zm.), w szczególności art. 191a.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.04.2016 r. (RODO).
Urząd Ochrony Danych Osobowych, „Ochrona danych osobowych w szkołach i placówkach oświatowych”, https://uodo.gov.pl/pl/file/1384 (dostęp 21.10.2025).
Urząd Ochrony Danych Osobowych, „Prawo do prywatności a wizerunki dzieci w internecie. Poradnik.”, https://uodo.gov.pl/pl/138/3215 (dostęp 21.10.2025).

Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie reklamowy/marketingowy i ma na celu zachęcenie do nabycia usług Chroń PESEL świadczonych przez Kaczmarski Group Sp. J. oraz jej partnerów, tj. KRD BIG S.A. oraz TU Europa S.A. Materiał ten nie ma charakteru konsultingowego i nie powinien stanowić wyłącznej podstawy do podjęcia jakichkolwiek decyzji. Rekomendowane jest zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami świadczenia usług Chroń PESEL, określonymi w odpowiednich Regulaminach, Ogólnych Warunkach, Warunkach ubezpieczenia oraz Cennikach (dostępnych na stronach internetowych chronpesel.pl).

Wróć