Czym jest keylogger i jak go wykryć?
Co to jest keylogger?
Co ciekawe, keylogger może mieć nie tylko nielegalne, lecz także legalne zastosowanie:
- Legalne – do monitorowanie pracowników (za ich zgodą); w ramach kontroli rodzicielskiej nad aktywnością dzieci.
- Nielegalne – do kradzieży danych logowania czy np. numerów kart kredytowych; w celach inwigilacji i szpiegostwa.
Rodzaje keyloggerów
- Keyloggery programowe – to aplikacje, które instalują się na urządzeniu użytkownika, często bez jego wiedzy. Mogą zostać pobrane z internetu, zainstalowane przez inne złośliwe oprogramowanie lub umieszczone w załącznikach e-mailowych i zainstalowane przez samego użytkownika nieświadomie.
- Keyloggery sprzętowe – to fizyczne urządzenia, które są podłączane do portu USB komputera. Działają poprzez przechwytywanie sygnałów z klawiatury i są trudniejsze do wykrycia, ponieważ nie wymagają instalacji oprogramowania.
Jak działa keylogger?
1. Instalacja lub implementacja
Keyloggery programowe są instalowane jako aplikacje lub ukrywają się w złośliwym oprogramowaniu (np. w trojanie); mogą być zainstalowane zdalnie (np. po kliknięciu zainfekowanego linku) lub lokalnie przez osobę mającą dostęp do komputera.
Keyloggery sprzętowe są fizycznymi urządzeniami podłączonymi między klawiaturą a komputerem lub wbudowanymi w samą klawiaturę. Muszą być zatem fizycznie zainstalowane w urządzeniu.
2. Monitorowanie aktywności klawiatury
Programowy keylogger działa na poziomie systemu operacyjnego, przechwytując sygnały klawiatury i kontrolując interakcje między sprzętem a systemem. Rejestruje naciśnięcia klawiszy w czasie rzeczywistym, zapisując:
- znaki alfanumeryczne;
- skróty klawiszowe (np. Ctrl+C, Ctrl+V);
- dane logowania czy wprowadzane w formularzach.
3. Zapisywanie danych
Keylogger przechowuje przechwycone informacje w logach. W przypadku programów pliki te mogą być przechowywane lokalnie na urządzeniu, ale dane często są szyfrowane, aby uniknąć wykrycia.
W przypadku urządzeń sprzętowych informacje są zapisywane w wewnętrznej pamięci keyloggera, która może zostać później odczytana.
4. Przekazywanie danych
Keyloggery wysyłają przechwycone informacje do atakującego, dlatego są tak niebezpieczne. Mogą to robić na dwa sposoby – za pośrednictwem internetu albo poprzez lokalne odczytywanie (w przypadku sprzętowych keyloggerów dane muszą zostać odczytane po fizycznym odzyskaniu urządzenia).
5. Ukrywanie swojej obecności
Zaawansowane keyloggery używają technik maskujących, takich jak:
- ukrywanie procesów w systemie operacyjnym;
- rootkity, które utrudniają wykrycie przez programy antywirusowe;
- zmiana sygnatur – pozwala to na uniknięcie wykrycia przez narzędzia antywirusowe.
- Użytkownik odwiedza stronę banku i wprowadza swoje dane logowania (login i hasło).
- Keylogger rejestruje naciśnięcia klawiszy, zapisując sekwencję znaków w logu.
- Informacje te są przesyłane na serwer kontrolowany przez atakującego.
- Cyberprzestępca wykorzystuje te dane do zalogowania się na konto użytkownika i kradzieży zgromadzonych tam środków.
Jak wykryć keyloggera? Metody wykrywania
Pierwszym krokiem jest użycie Menedżera zadań. W systemie Windows kliknij prawym przyciskiem myszy na pasku zadań i wybierz „Menedżer zadań”. Po otwarciu programu przejdź do zakładki „Szczegóły”, aby zobaczyć listę uruchomionych procesów. Zwróć uwagę na nieznane lub podejrzane aplikacje i poszukaj informacji na ich temat w internecie. Jeśli potwierdzisz, że program może być keyloggerem, zakończ go.
Kolejną metodą jest skanowanie systemu za pomocą programu antywirusowego. Warto zainstalować zaufane oprogramowanie, które może automatycznie wykrywać i usuwać keyloggery oraz inne rodzaje złośliwego oprogramowania. Po instalacji należy uruchomić skanowanie systemu, aby znaleźć potencjalne zagrożenia.
Przeczytaj też: Jak sprawdzić, czy telefon jest zhakowany?
Innym sposobem jest sprawdzenie listy zainstalowanych programów w Panelu sterowania. Można to zrobić, wpisując „Panel sterowania” w menu Start, a następnie przechodząc do sekcji „Programy” oraz „Programy i funkcje”. Należy przeszukać listę pod kątem nieznanych aplikacji i odinstalować te, które budzą wątpliwości.
Dodatkowo warto monitorować nietypowy ruch sieciowy, który może wskazywać na obecność keyloggera. Najlepiej zrobić to za pomocą narzędzi do analizy ruchu sieciowego, które pomogą zidentyfikować podejrzane aktywności.
W przypadku urządzeń mobilnych, takich jak smartfony, można wykryć keyloggery poprzez obserwację wydajności telefonu oraz sprawdzanie powiadomień systemów uwierzytelniania dwuetapowego (2FA). Jeśli zauważysz nieautoryzowane próby logowania do swoich kont, może to być sygnał obecności keyloggera.
Zastosowanie tych metod zwiększa szanse na skuteczne wykrycie keyloggera i ochronę przed kradzieżą tożsamości czy ważnych danych. Regularne monitorowanie urządzeń oraz korzystanie z aktualnego oprogramowania zabezpieczającego stanowi istotny element w walce z tym rodzajem zagrożeń.
Keylogger – usuwanie złośliwego oprogramowania krok po kroku
- Odłącz komputer od internetu – to zapobiegnie dalszemu przesyłaniu danych do cyberprzestępców.
- Uruchom komputer w trybie awaryjnym – to pozwoli na uruchomienie systemu z minimalną liczbą aktywnych procesów.
- Zaktualizuj system operacyjny – upewnij się, że wszystkie programy są zaktualizowane do najnowszych wersji.
- Wykonaj skanowanie – użyj oprogramowania antywirusowego do dokładnego przeskanowania systemu.
- Przywróć system – jeśli to możliwe, przywróć system do stanu sprzed infekcji.
- Zmień hasła – po usunięciu keyloggera zmień wszystkie hasła na silne i unikalne.
- Zainstaluj dodatkowe zabezpieczenia – rozważ zainstalowanie oprogramowania do ochrony przed malware.
Jak chronić się przed keyloggerami?
- Zainstaluj oprogramowanie antywirusowe – korzystaj z aktualnych programów, które oferują ochronę w czasie rzeczywistym.
- Regularnie aktualizuj oprogramowanie – upewnij się, że system operacyjny i wszystkie aplikacje są na bieżąco aktualizowane.
- Unikaj podejrzanych linków i załączników – nie otwieraj wiadomości e-mail od nieznanych nadawców ani nie klikaj podejrzanych linków.
- Stosuj silne hasła – używaj unikalnych haseł dla różnych kont oraz włącz dwuskładnikowe uwierzytelnianie tam, gdzie to możliwe.
- Zabezpiecz kamerę internetową – zasłanianie jej, gdy nie jest używana, może zapobiec nieautoryzowanemu nagrywaniu.
- Twórz kopie zapasowe – regularne tworzenie kopii zapasowych ważnych danych może pomóc w ich odzyskaniu w przypadku ataku, np. ransomware.
- Rozważ wykupienie pakietu usług Chroń PESEL – dzięki temu możesz uniknąć skutecznego wykorzystania Twoich danych, takich jak PESEL, numer telefonu czy adres e-mail, przez cyberprzestępców. W ramach usług zawartych w wybranym pakiecie otrzymasz natychmiastowe powiadomienie o próbie wykorzystania Twojego numeru PESEL do zaciągnięcia kredytu czy pożyczki albo założenia firmy, co pozwoli Ci na szybką reakcję. Może to pomóc Ci uniknąć poważnych konsekwencji prawnych i finansowych działania przestępców. Sprawdź, z jakich innych usług można korzystać w ramach poszczególnych pakietów.
Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie marketingowy i ma na celu zachęcenie do nabycia usług Chroń PESEL świadczonych przez Kaczmarski Group Sp. J. oraz jej partnerów, tj. KRD BIG S.A. oraz TU Europa S.A. Materiał ten nie ma charakteru konsultingowego i nie powinien stanowić wyłącznej podstawy do podjęcia jakichkolwiek decyzji. Rekomendowane jest zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami świadczenia usług Chroń PESEL, określonymi w odpowiednich Regulaminach, Ogólnych Warunkach, Warunkach ubezpieczenia oraz Cennikach (dostępnych na stronach internetowych chronpesel.pl).