6 Lutego 2024
Jakie działania podjąć po ataku ransomware?
Atak ransomware jest bolesnym doświadczeniem. Istnieją jednak pewne kroki, które można podjąć w celu ograniczenia ryzyka, zminimalizowania szkód i przywrócenia normalnego funkcjonowania komputera czy smartfona. Czym tak naprawdę jest atak ransomware i do czego może doprowadzić? Jak przebiega i jak zachować się po jego doświadczeniu? Odpowiadamy na te i wiele innych pytań dotyczących ataków złośliwym oprogramowaniem.
Co to jest ransomware?
Ransomware to złośliwe oprogramowanie (ang. malware), które ma na celu zaszyfrowanie danych na komputerze lub innym urządzeniu. Następnie sprawca ataku żąda od ofiary okupu (ang. ransom) w zamian za odblokowanie tych danych. Chociaż może to brzmieć dość nieprawdopodobnie, takie cyberprzestępstwo jest powszechne. Doskonale zdają sobie z tego sprawę przedsiębiorcy, którzy są najczęstszymi ofiarami takich ataków. Nie dziwi zatem fakt, że coraz więcej firm zatrudnia specjalistów od cyberbezpieczeństwa i za jedno z wielu ryzyk uznaje atak ransomware.
Złośliwe oprogramowanie może dostać się do urządzenia na wiele sposobów – po kliknięciu przez użytkownika podejrzanego linku, otwarciu zainfekowanych załączników lub pobraniu oprogramowania z podejrzanego źródła, a nawet poprzez luki w systemie operacyjnym znalezione przez hakerów. Po zainfekowaniu sprzętu użytkownik traci dostęp do swoich danych. Zostają one zaszyfrowane, a do ofiary kierowane jest żądanie okupu. Paraliż organizacyjny nierzadko skłania firmy do spełnienia żądań hakerów, jednak nigdy nie można być pewnym, czy po zapłaceniu okupu dane zostaną odblokowane. Co więcej, przekazanie pieniędzy tylko zachęci przestępców do kontynuowania przestępczej działalności.
Złośliwe oprogramowanie może dostać się do urządzenia na wiele sposobów – po kliknięciu przez użytkownika podejrzanego linku, otwarciu zainfekowanych załączników lub pobraniu oprogramowania z podejrzanego źródła, a nawet poprzez luki w systemie operacyjnym znalezione przez hakerów. Po zainfekowaniu sprzętu użytkownik traci dostęp do swoich danych. Zostają one zaszyfrowane, a do ofiary kierowane jest żądanie okupu. Paraliż organizacyjny nierzadko skłania firmy do spełnienia żądań hakerów, jednak nigdy nie można być pewnym, czy po zapłaceniu okupu dane zostaną odblokowane. Co więcej, przekazanie pieniędzy tylko zachęci przestępców do kontynuowania przestępczej działalności.
Jakie zagrożenie stwarza ransomware?
Ransomware stanowi poważne zagrożenie dla użytkowników komputerów i urządzeń mobilnych. Musisz mieć tego świadomość, nawet jeśli nie jesteś przedsiębiorcą. Do głównych zagrożeń, jakie stwarza ransomware, zalicza się m.in.:
- Utratę danych – atak ransomware może skutkować zaszyfrowaniem wszystkich danych na zainfekowanym urządzeniu (tj. dokumentów, zdjęć, filmów i innych ważnych plików). Po zaszyfrowaniu właściciel sprzętu traci dostęp do plików, co może prowadzić do utraty informacji i poważnych konsekwencji zarówno dla użytkowników indywidualnych, jak i firm. Szczególnie groźny jest właśnie dla przedsiębiorstw, gdyż może całkowicie sparaliżować ich dalsze funkcjonowanie i w konsekwencji doprowadzić do upadku.
- Utratę pieniędzy – głównym celem ataku jest wymuszenie okupu od ofiary. Przestępcy żądają zwykle zapłaty w kryptowalutach, ponieważ utrudnia to śledzenie transakcji i schwytanie przestępców. Musisz jednak pamiętać, że nigdy nie ma gwarancji, że po zapłaceniu okupu dane zostaną odblokowane lub haker ich nie upubliczni.
- Stratę czasu – atak ransomware może spowodować znaczną stratę nie tylko pieniędzy, lecz również czasu. Ofiary muszą najpierw zidentyfikować infekcję i jej zakres, a następnie podjąć działania mające na celu zminimalizowanie szkód. W wielu przypadkach konieczne jest skorzystanie z pomocy zewnętrznych specjalistów, których trzeba zrekrutować, wdrożyć i dać czas na usunięcie problemu, a następnie właściwe zabezpieczenie systemów w przyszłości. Wiąże się to również z dodatkowymi kosztami.
Ransomware niesie ze sobą ryzyko naruszenia prywatność klientów i kontrahentów zaatakowanego podmiotu. W niektórych przypadkach przestępcy nie szyfrują danych, tylko grożą ich opublikowaniem lub sprzedażą, co stanowi poważne zagrożenie dla prywatności, bezpieczeństwa, a także wizerunku samej firmy. Taki wyciek danych może w skrajnych przypadkach oznaczać koniec funkcjonowania przedsiębiorstwa.
W jaki sposób można paść ofiarą ransomware?
Zastanawiasz się, jak najczęściej dochodzi do zainfekowania urządzenia? Cyberprzestępcy stosują wiele różnych metod, dlatego tak istotne jest, by zachować czujność i unikać ryzykownych zachowań. Jakich konkretnie? Jednym z najpopularniejszych sposobów infekcji jest e-mail. Otwieranie podejrzanych załączników lub klikanie podejrzanych linków w wiadomościach e-mail niesie ze sobą ogromne ryzyko. Przestępcy często podszywają się pod znane firmy lub instytucje, wysyłając wiadomości, które do złudzenia przypominają te autentyczne.
Kolejne ryzykowne zachowanie to pobieranie oprogramowania z podejrzanych źródeł – np. ze stron internetowych z pirackim oprogramowaniem. Przestępcy często wykorzystują popularne, niepozornie wyglądające programy i aplikacje, by za ich pomocą dystrybuować złośliwe oprogramowanie. Pamiętaj, żeby zawsze pobierać programy tylko ze sprawdzonych i oficjalnych źródeł.
Powszechną praktyką cyberprzestępców jest również wykorzystywanie luk i podatności systemów operacyjnych, przeglądarek internetowych lub samego oprogramowania, aby w ten sposób infekować urządzenia. Między innymi z tego względu tak ważne jest, by regularnie aktualizować system operacyjny i oprogramowanie oraz korzystać z najnowszych łatek i zabezpieczeń. Musisz też mieć świadomość, że atak DDoS może być używany jako forma dystrybucji ataku ransomware, w celu przeciążenia systemów obronnych i ułatwienia infekcji. Ponadto atak DDoS bywa wykorzystywany jako narzędzie wymuszenia pieniędzy, mające skłonić ofiarę do zapłacenia okupu.
Dobrą praktyką, o której wiele osób zapomina, jest również regularne tworzenie kopii zapasowych danych. Warto pamiętać też o nieustannym edukowaniu się w zakresie cyberbezpieczeństwa i nowych zagrożeń.
Kolejne ryzykowne zachowanie to pobieranie oprogramowania z podejrzanych źródeł – np. ze stron internetowych z pirackim oprogramowaniem. Przestępcy często wykorzystują popularne, niepozornie wyglądające programy i aplikacje, by za ich pomocą dystrybuować złośliwe oprogramowanie. Pamiętaj, żeby zawsze pobierać programy tylko ze sprawdzonych i oficjalnych źródeł.
Powszechną praktyką cyberprzestępców jest również wykorzystywanie luk i podatności systemów operacyjnych, przeglądarek internetowych lub samego oprogramowania, aby w ten sposób infekować urządzenia. Między innymi z tego względu tak ważne jest, by regularnie aktualizować system operacyjny i oprogramowanie oraz korzystać z najnowszych łatek i zabezpieczeń. Musisz też mieć świadomość, że atak DDoS może być używany jako forma dystrybucji ataku ransomware, w celu przeciążenia systemów obronnych i ułatwienia infekcji. Ponadto atak DDoS bywa wykorzystywany jako narzędzie wymuszenia pieniędzy, mające skłonić ofiarę do zapłacenia okupu.
Dobrą praktyką, o której wiele osób zapomina, jest również regularne tworzenie kopii zapasowych danych. Warto pamiętać też o nieustannym edukowaniu się w zakresie cyberbezpieczeństwa i nowych zagrożeń.
Jak wygląda atak ransomware?
Atak ransomware może przybierać różne formy, ale zazwyczaj składa się z następujących etapów:
- Infekcja.
- Szyfrowanie danych.
- Wyświetlanie komunikatu z żądaniem okupu.
- Blokada dostępu.
- Okup i próba odzyskania danych.
W przypadku infekcji zaleca się niepodejmowanie żadnych działań na własną rękę, tylko skontaktowanie się z profesjonalistami ds. bezpieczeństwa komputerowego w celu oceny sytuacji i podjęcia próby odzyskania danych. Chaotyczne i nieprzemyślane czynności mogą przynieść więcej szkody niż pożytku.
Co należy zrobić po ataku ransomware?
Jeśli jesteś ofiarą ataku ransomware, musisz szybko podjąć odpowiednie działania w celu zminimalizowania strat i przywrócenia normalnego funkcjonowania. Od czego zacząć?
- Izolacja zainfekowanego sprzętu – jeśli zauważysz infekcję złośliwym oprogramowaniem na jednym z urządzeń, odłącz go od sieci, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się wirusa na inne urządzenia w sieci.
- Zgłoszenie incydentu – powiadom o ataku odpowiedzialne osoby w firmie, a jeśli sprawa dotyczy cię prywatnie, zgłoś incydent odpowiednim organom ścigania. Gdzie zgłosić oszustwo internetowe lub atak ransomware? Skontaktuj się przede wszystkim z policją oraz z organizacjami zajmującymi się cyberbezpieczeństwem.
- Ocena szkód – przeprowadź dokładną ocenę szkód spowodowanych przez atak. Zidentyfikuj, które dane zostały zaszyfrowane i jakie są konsekwencje ich niedostępności. Sporządź również listę innych potencjalnych strat. Nie koncentruj się jedynie na bezpośrednich konsekwencjach finansowych.
- Usunięcie szkodliwego oprogramowania – skontaktuj się z odpowiednim działem w firmie lub z zewnętrznymi profesjonalistami ds. bezpieczeństwa, by pomogli w usunięciu zagrożenia, zidentyfikowali jego przyczynę i zaproponowali zmiany w zabezpieczeniach, które pozwolą ustrzec się przed podobnym atakiem w przyszłości.
- Przywrócenie danych – jeśli dysponujesz kopią zapasową danych, przywróć je na zainfekowanym urządzeniu po usunięciu złośliwego oprogramowania. Wcześniej jednak upewnij się, że kopie zapasowe są bezpieczne i niezainfekowane.
- Aktualizacja zabezpieczeń – sprawdź, czy system operacyjny, przeglądarka i inne wykorzystywane oprogramowania na wszystkich urządzeniach są aktualne. Zainstaluj najnowsze łatki i poprawki, aby zabezpieczyć się przed podatnościami, które prawdopodobnie wykorzystali cyberprzestępcy. Używaj silnych haseł i włącz dwuskładnikową autoryzację tam, gdzie to możliwe.
- Zadbaj o edukację w zakresie cyberbezpieczeństwa – zapewnij sobie i swoim pracownikom (jeśli jesteś przedsiębiorcą) odpowiednie szkolenia z zakresu
cyberbezpieczeństwa. Naucz ich, jak rozpoznawać podejrzane wiadomości e-mail, unikać klikania w dziwne linki i pobierania z niezaufanych źródeł.
Jeśli nie masz firmy, ale padłeś ofiarą ataku ransomware i obawiasz się, że twoje dane mogą zostać wykorzystane przez osoby trzecie, kup pakiet Chroń PESEL. Dostaniesz powiadomienie, gdy ktoś zechce zaciągnąć na twoje dane kredyt lub pożyczkę albo założyć działalność gospodarczą. W takiej sytuacji trzeba reagować szybko i zdecydowanie, żeby zminimalizować przykre konsekwencje finansowe i prawne. Sprawdź, na jaki zakres usług możesz liczyć w poszczególnych pakietach i wybierz ten, który najlepiej zaspokoi twoje potrzeby.
Jeśli nie masz firmy, ale padłeś ofiarą ataku ransomware i obawiasz się, że twoje dane mogą zostać wykorzystane przez osoby trzecie, kup pakiet Chroń PESEL. Dostaniesz powiadomienie, gdy ktoś zechce zaciągnąć na twoje dane kredyt lub pożyczkę albo założyć działalność gospodarczą. W takiej sytuacji trzeba reagować szybko i zdecydowanie, żeby zminimalizować przykre konsekwencje finansowe i prawne. Sprawdź, na jaki zakres usług możesz liczyć w poszczególnych pakietach i wybierz ten, który najlepiej zaspokoi twoje potrzeby.
Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie marketingowy i ma na celu zachęcenie do nabycia usług Chroń PESEL świadczonych przez Kaczmarski Group Sp. J. oraz jej partnerów, tj. KRD BIG S.A. oraz TU Europa S.A. Materiał ten nie ma charakteru konsultingowego i nie powinien stanowić wyłącznej podstawy do podjęcia jakichkolwiek decyzji. Rekomendowane jest zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami świadczenia usług Chroń PESEL, określonymi w odpowiednich Regulaminach, Ogólnych Warunkach, Warunkach ubezpieczenia oraz Cennikach (dostępnych na stronach internetowych chronpesel.pl).