13 Grudnia 2023

Bezpieczeństwo w sieci dla dzieci – najważniejsze zasady

Udostępnij:

Czy wiesz, że nastolatkowie spędzają w sieci nawet ćwierć doby, a 91% dzieci wykorzystuje internet do innych celów niż edukacja online? Najnowszy raport Centrum Informacji Konsumenckiej potwierdza, że internet to nieodłączna część życia najmłodszych, którzy doskonale wiedzą, jak poruszać się w mediach społecznościowych i robić zakupy w sklepach online. Czy mają oni odpowiednią wiedzę na temat zagrożeń? Sprawdź, jak zadbać o bezpieczeństwo dzieci w sieci!

Co dzieci robią w internecie?

Widok malucha przed ekranem smartfona, tabletu czy laptopa to codzienność. Nikogo już nie dziwi, że dzieci przed 13. rokiem życia doskonale odnajdują się w świecie wirtualnym. Z przeprowadzonego w 2022 roku przez Centrum Informacji Konsumenckiej „Badania konsumenckiego dzieci i rodziców” wynika, że 91% dzieci wykorzystuje globalną sieć do innych celów niż tylko edukacja, a pierwsze spotkanie z tym narzędziem ma miejsce zazwyczaj w wieku 7–8 lat (39%) lub 5–6 lat (23%).

Aktywność dzieci w internecie to przede wszystkim:

oglądanie filmików na YouTube;
granie w gry mobilne;
przeglądanie różnych stron internetowych;
rozmowy za pośrednictwem komunikatorów;
korzystanie z portali społecznościowych, wśród których największą popularnością cieszy się Facebook (prawie 55%) i TikTok (49%);
zakupy przez aplikacje mobilne – dzieci potrafią samodzielnie kupować gry lub płatne aplikacje.

Dzieci potrafią również korzystać z bankowości internetowej. Już w 2021 roku polskie banki obsługiwały ponad pół miliona kont dla najmłodszych, którzy często o wiele lepiej niż dorośli wiedzą, jak zrobić szybki przelew lub zapłacić BLIK-iem.

Jakie są zagrożenia w internecie dla dzieci?

Świat wirtualny, w którym dzieci poruszają się tak sprawnie, niesie ze sobą szereg zagrożeń, wśród których należy wymienić m.in. cyberprzemoc, child grooming, internetowe wyzwania czy narażenie na cyberprzestępstwa, takie jak phishing.

Cyberprzemoc

Dzieci, które korzystają z mediów społecznościowych i udostępniają w nich swoje zdjęcia i różne inne materiały, są narażone na hejt zarówno ze strony grupy rówieśniczej, jak i innych użytkowników internetu. Wyzywanie, obrażanie i ośmieszanie w świecie wirtualnym wcale nie jest mniej bolesne od tego, które może spotkać dziecko w szkole czy na podwórku. Do tego dochodzi także cyberstalking, czyli natrętne dręczenie, które może polegać na otrzymywaniu obraźliwych wiadomości lub złośliwych zaczepkach w dyskusjach. Pamiętaj, że twoje dziecko może zarówno stać się ofiarą cyberprzemocy, jak i jej sprawcą.

Child grooming (z ang. uwodzenie dzieci)

Tego zjawiska prawdopodobnie rodzice boją się najbardziej. Child grooming to anglojęzyczne określenie na uwodzenie dzieci przez osoby dorosłe. Wszystko zaczyna się od niewinnych rozmów przez internetowe komunikatory, poprzez które sprawca chce nawiązać emocjonalną więź z dzieckiem i zdobyć jego zaufanie. Działanie te prowadzą do seksualnego wykorzystania osoby nieletniej – początkowo pedofil nakłania do wysyłania nagich zdjęć, a na dalszych etapach znajomości próbuje umówić się na spotkanie w celu odbycia stosunku seksualnego. W gronie pedofilii nie brakuje osób głęboko zaburzonych, które są w stanie nie tylko wykorzystać, lecz również zabić swoją ofiarę.

Phishing i cracking

Phishing to popularna metoda oszustwa w sieci, która polega na tym, że cyberprzestępcy podszywają się pod znaną instytucję (pocztę, bank, firmę kurierską, portal aukcyjny) i wysyłają wiarygodnie brzmiące SMS-y lub e-maile zawierające prośbę o kliknięcie linku. Jeśli ofiara wykona to polecenie, cyberprzestępca może np. wejść w posiadanie danych dostępowych do konta lub dokonać kradzieży tożsamości. Dzieci nie korzystają jeszcze samodzielnie z portali aukcyjnych czy produktów bankowych, ale również są narażone na phishing w postaci fałszywych wiadomości od znajomych – często zawierają one niebezpieczny link lub prośbę o przesłanie kodu BLIK.

Dzieci – podobnie jak dorośli użytkownicy internetu – są narażone na cracking, czyli przestępcze działania zmierzające do złamania zabezpieczeń systemu w celu uzyskania dostępu do konta lub sieci Wi-Fi. W praktyce oznacza to, że nieuczciwa osoba może włamać się na profil dziecka w mediach społecznościowych lub na konto e-mail i w imieniu nieletniego rozsyłać spam.

Internetowe wyzwania

Internetowe wyzwania to poważne zagrożenie nie tylko dla zdrowia, lecz także dla życia dzieci. Inicjują je tzw. patostreamerzy, którzy propagują patologiczne treści i nakłaniają swoich obserwatorów do robienia nierozsądnych rzeczy. Oto kilka przykładów takich „wyzwań”:

zabawa w podduszanie – polega na odcięciu dostępu tlenu do mózgu, poprzez które człowiek rzekomo osiąga stan euforii jak po zażyciu środków psychoaktywnych;

zawody w spożywaniu jak największej ilości lekarstw lub alkoholu w wyznaczonym czasie;
wyzwanie ognia polegające na oblewaniu określonej części ciała łatwopalną substancją i natychmiastowym gaszeniu jej;
sól i lód – naprzemienne posypywanie skóry solą i przykładanie do niej kostek lodu. Uczestnicy wyzwania mieli jak najdłużej wytrzymać ból, a w rzeczywistości narażali się na odmrożenia trzeciego stopnia i martwicę skóry;
„zniknij na 24 godziny” – wyzwanie polegało na tym, by ukryć się przed rodzicami (np. wyjechać z miasta) na dobę. Największe uznanie innych uczestników tego nierozsądnego wyzwania zdobywała osoba, której zaginięcie zostało nagłośnione przez media.

Czego dzieci nie powinny robić w internecie?

Z raportu Centrum Informacji Konsumenckiej wynika, że dzieci są coraz bardziej świadome zagrożeń, jakie czyhają w internetowej przestrzeni. 80% ankietowanych wie, że nie wolno udostępniać swoich danych osobowych i haseł nieznajomym osobom, a ponad 70% dzieci zdaje sobie sprawę, że ich internetowy rozmówca może być zupełnie inną osobą niż ta, za którą się podaje. Prawie 50% ma świadomość, że należy ustawiać odpowiednie zabezpieczenia na kontach społecznościowych, by zapobiec np. wyciekowi zdjęć. Ankietowani wiedzą też, że powinno się używać programu antywirusowego i ściągać pliki wyłącznie ze sprawdzonych źródeł.

Ponadto najmłodsi użytkownicy internetu nie powinni:

umawiać się na spotkania z osobami poznanymi w sieci;
kontynuować wirtualnych znajomości, w których pojawia się podtekst seksualny;
klikać w podejrzane linki;
wchodzić na strony internetowe, na których znajdują się treści przeznaczone dla pełnoletnich użytkowników;
oglądać szkodliwych treści publikowanych przez tzw. patostreamerów;
brać udziału w internetowym hejcie w stosunku do innych osób;
spędzać zbyt dużo czasu w przestrzeni wirtualnej, ponieważ może to prowadzić do uzależnienia od internetu i zaburzeń w rozwoju relacji społecznych.

Jak chronić dzieci przed zagrożeniami w internecie?

Jeśli zależy ci na maksymalnym bezpieczeństwie twoich dzieci w sieci, postaw na edukację (nie tylko tę szkolną!). Sięgnij też po narzędzia kontroli rodzicielskiej, dzięki którym będziesz mieć wpływ na to, do jakich treści uzyska dostęp twoje dziecko, a także zyskasz możliwość sprawdzania na bieżąco, z jakimi materiałami ma styczność pociecha.

Edukacja

Przygotowanie dziecka do świadomego i odpowiedzialnego korzystania z internetu to zadanie rodziców – szkoła stanowi tu jedynie wsparcie. Edukacja to przede wszystkim rozmowa z pociechą na temat zagrożeń, jakie czyhają na nią w internecie. Chodzi tu nie o „straszenie”, lecz przede wszystkim o podawanie przykładów, które przemawiają do dziecięcej wyobraźni. Zapoznaj się też z twórczością influencerów, których obserwuje dziecko, aby upewnić się, czy osoba ta przekazuje treści odpowiednie, adekwatne do wieku. Dobrym rozwiązaniem będzie wspólne wypracowanie zasad korzystania z sieci.

Narzędzia kontroli rodzicielskiej

Istnieją aplikacje, dzięki którym możesz dodatkowo zadbać o bezpieczeństwo dzieci w sieci, a więc wybrać kategorie stron i aplikacji, do których twoja pociecha nie będzie miała dostępu. Dzięki takim narzędziom dowiesz się, jakie strony odwiedza syn lub córka oraz ile czasu poświęca na poszczególne czynności w internecie. Przykładem ogólnodostępnego narzędzia kontroli rodzicielskiej jest mOchrona, czyli bezpłatna aplikacja stworzona w ramach Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE).

Chcesz dać dobry przykład swojemu dziecku? Ty również zadbaj o swoje bezpieczeństwo w sieci. Umożliwią ci to pakiety przygotowane przez Chroń PESEL, dzięki którym otrzymasz natychmiastowe powiadomienie w sytuacji, gdy ktoś będzie próbował wykorzystać twoje dane w nieuczciwy sposób.

Źródło:
Raportu Centrum Informacji Konsumenckiej „Badanie konsumenckie dzieci i rodziców” z 2022 r: https://cik.uke.gov.pl/gfx/cik/userfiles/_public/badania_dzieci_i_rodzicow_2022.pdf [dostęp online 16.11.2023]

Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie marketingowy i ma na celu zachęcenie do nabycia usług Chroń PESEL świadczonych przez Kaczmarski Group Sp. J. oraz jej partnerów, tj. KRD BIG S.A. oraz TU Europa S.A. Materiał ten nie ma charakteru konsultingowego i nie powinien stanowić wyłącznej podstawy do podjęcia jakichkolwiek decyzji. Rekomendowane jest zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami świadczenia usług Chroń PESEL, określonymi w odpowiednich Regulaminach, Ogólnych Warunkach, Warunkach ubezpieczenia oraz Cennikach (dostępnych na stronach internetowych chronpesel.pl).

Wróć