Wyłudzenie pieniędzy – jak je udowodnić i co zrobić krok po kroku?

Udostępnij:

Oszuści są coraz sprytniejsi, a metody ich działania stają się bardziej wyrafinowane. Jeśli od Ciebie przestępcy też wyłudzili pieniądze, to działaj szybko i zdecydowanie. Zbierz dowody, które potwierdzą, że padłeś ich ofiarą. Poniżej znajdziesz praktyczny poradnik, jak to zrobić krok po kroku.

ZWIĘKSZ BEZPIECZEŃSTWO SWOICH DANYCH

Sprawdź pakiety CHROŃ PESEL

Skala wyłudzeń w Polsce – co mówią statystyki?

CERT Polska odnotował w 2024 roku ponad 600 tysięcy zgłoszeń podejrzanych incydentów, czyli o 62% więcej niż rok wcześniej. Zgłoszenia przełożyły się na ponad 100 tysięcy faktycznych incydentów, co oznacza wzrost o 29% rok do roku. Średnio obsługiwano niemal 300 incydentów dziennie. [1]

Zdecydowana większość zagrożeń to oszustwa oparte na inżynierii społecznej – podszywanie się pod różne instytucje, fałszywe SMS-y z linkami do dopłat, czy wiadomości „na dziecko” wysyłane przez komunikatory [1]. CERT Polska szacuje, że dzięki systemowi ostrzeżeń udało się w 2024 roku zablokować ponad 1,5 miliona złośliwych SMS-ów i setki milionów wejść na fałszywe strony [2].

Te dane pokazują, że ryzyko oszustwa finansowego jest realne i rosnące. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, jak działać w takiej sytuacji.

Co prawo mówi o wyłudzeniu?

Wyłudzenie pieniędzy w polskim Kodeksie karnym określone jest jako oszustwo (art. 286 kk). Polega ono na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, najczęściej poprzez wprowadzenie jej w błąd.

Istnieje też pojęcie oszustwa komputerowego (art. 287 kk), które obejmuje np. manipulacje systemami płatności czy nieuprawnione ingerencje w dane elektroniczne. W obu przypadkach, aby sprawa była traktowana jako przestępstwo, trzeba udowodnić:

że ktoś wprowadził Cię w błąd lub wykorzystał Twoje błędne wyobrażenie,
że na tej podstawie przekazałeś pieniądze, dane lub dokonałeś innej czynności,
że druga strona działała celowo, aby osiągnąć korzyść majątkową.

Najczęstsze schematy oszustw

Oszuści stosują różne metody, ale mechanizm jest podobny – wywołać emocje i skłonić Cię do szybkiego działania. Oto kilka przykładów:

Oszustwo na portal ogłoszeniowy – sprzedajesz przedmiot w internecie i dostajesz wiadomość, że kupujący „już zapłacił” i musisz tylko kliknąć w link, aby odebrać pieniądze. Link prowadzi na fałszywą stronę banku lub operatora płatności, gdzie podajesz login i hasło. W efekcie oszuści przejmują Twoje dane i mogą wyczyścić konto.
„Na dziecko” – dostajesz SMS albo wiadomość w komunikatorze od „dziecka” lub „wnuka”, który rzekomo zmienił numer telefonu. Wiadomość zawiera prośbę o szybki przelew na opłacenie rachunku albo „ratowanie z kłopotów”. Przestępcy liczą na panikę i chęć pomocy – często udaje im się wyłudzić od kilkuset do kilku tysięcy złotych.

Przeczytaj też: Oszustwo na wnuczka – jak bronić siebie i bliskich przed wyłudzeniem pieniędzy?

Fałszywe inwestycje – oszust podszywa się pod doradcę finansowego albo znaną instytucję. Obiecuje szybki zysk w kryptowalutach, akcjach lub obligacjach. Zazwyczaj wymaga wpłaty „opłaty rejestracyjnej” lub „kaucji startowej”. Gdy wpłacisz pieniądze, kontakt się urywa, a fałszywe platformy inwestycyjne znikają.
Podszywanie się pod Policję lub bank – dzwoni ktoś, kto podaje się za funkcjonariusza albo pracownika banku. Mówi, że Twoje konto jest zagrożone i musisz natychmiast przelać środki na „bezpieczne konto techniczne”. Działa tu presja czasu – rzekomo każda zwłoka grozi utratą wszystkich oszczędności.
Fałszywe mandaty, dopłaty i kody QR – możesz dostać e-mail lub SMS o rzekomym nieopłaconym mandacie, niedopłacie za przesyłkę czy rachunek. Kliknięcie linku lub zeskanowanie kodu QR prowadzi do strony, która wyłudza dane logowania do banku albo instaluje złośliwe oprogramowanie. To jeden z rodzajów phishingu.

Każdy z tych scenariuszy wymaga innego rodzaju dowodów, ale procedura ich zbierania jest podobna.

Przeczytaj też: Oszustwo na kuriera – na czym polega i jak się chronić?

Jak zebrać dowody wyłudzenia?

Pierwszym i najważniejszym krokiem jest zabranie dowodów. Bez nich ciężko będzie przekonać bank, policję czy prokuraturę, że faktycznie jesteś ofiarą oszustwa.

Przygotuj:

zrzuty ekranu wiadomości SMS, e-mail czy rozmów w komunikatorach,
potwierdzenie przelewów – kwota, data, numer konta,
zapis rozmów telefonicznych (jeśli masz możliwość nagrania),
adresy stron internetowych, na które się logowałeś,
notatki z przebiegu zdarzenia – kiedy, kto i w jaki sposób się z Tobą kontaktował,
zeznania świadków, jeśli ktoś inny widział lub słyszał rozmowę.

Im szybciej zbierzesz te materiały, tym większe szanse na pozytywny finał sprawy.

Gdzie zgłosić wyłudzenie?

Policja lub prokuratura – złóż zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Otrzymasz potwierdzenie zgłoszenia, które jest ważnym dowodem w dalszych krokach.
Bank – natychmiast poinformuj swój bank o podejrzanej transakcji. Czasem udaje się zatrzymać pieniądze, zanim opuszczą system bankowy.
CERT Polska – jeśli dostałeś podejrzanego SMS-a, prześlij go na numer 8080. Możesz też zgłosić incydent na stronie incydent.cert.pl.
Platformy i serwisy – zgłoś oszustwo administratorom portalu, na którym miało ono miejsce.

Przeczytaj też nasz artykuł na temat: Oszustwo internetowe – gdzie je zgłosić? Czy da się odzyskać pieniądze? Jak się chronić przed oszustami?

Jak wygląda dalsza procedura?

Po zgłoszeniu policja może wszcząć postępowanie przygotowawcze. Sprawdzane są numery kont, numery telefonów czy adresy IP. Bank prowadzi wewnętrzne dochodzenie i kontaktuje się z bankiem, do którego trafiły pieniądze.

Jeśli przekażesz komplet dowodów, szansa na identyfikację sprawców i odzyskanie środków wzrasta. Niestety, nie ma gwarancji, że pieniądze uda się odzyskać – szczególnie jeśli zostały szybko wypłacone lub przelane dalej.

Jak reagować szybciej i zabezpieczyć się na przyszłość?

Żeby móc w porę zareagować na działania oszustów:

monitoruj historię rachunku i ustaw powiadomienia o każdej transakcji na swoim koncie;
jeśli podałeś dane osobowe, np. PESEL, rozważ jego zastrzeżenie;
sprawdź w dostępnych bazach danych, czy ktoś nie zaciągnął kredytu na Twoje dane (możesz to zrobić za darmo raz na pół roku);
korzystaj z usług wspierających szybką reakcję w sytuacjach kryzysowych, takich jak Chroń PESEL – dzięki temu możesz udaremnić działania przestępców, zanim stracisz pieniądze.

Wybierz jeden z pakietów Chroń PESEL, żeby otrzymać alert za każdym razem, gdy ktoś będzie chciał użyć Twoich danych do wzięcia kredytu albo pożyczki lub założenia na nie firmy. Sprawdź, na jakie inne usługi możesz liczyć i jak mogą one pomóc Ci uchronić się przed konsekwencjami działania przestępców.

Często zadawane pytania (FAQ)

Czy zawsze odzyskam pieniądze po wyłudzeniu?

Nie ma takiej gwarancji. Szanse zależą od szybkości zgłoszenia i tego, czy pieniądze zdążyły opuścić system bankowy. Jak najszybciej zgłoś sprawę do swojego banku. Pamiętaj też, żeby złożyć reklamację w banku w przypadku oszustwa.

Czy muszę korzystać z prawnika?

Nie ma takiego obowiązku, ale prawnik może pomóc w przygotowaniu zawiadomienia i reprezentować Cię w postępowaniu.

Jak długo trwa postępowanie?

Może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, w zależności od złożoności sprawy i międzynarodowych wątków (np. przelewy za granicę).

Czy zgłoszenie na numer 8080 coś daje?

Tak, CERT Polska analizuje zgłoszone SMS-y i blokuje kolejne podobne wiadomości. To nie zwróci Twoich pieniędzy, ale pomoże uchronić inne osoby przed tym samym oszustwem.

Czy wyłudzenie można zgłosić online?

Tak, możesz to zrobić przez stronę incydent.cert.pl albo ePUAP, jeśli chcesz złożyć zawiadomienie do prokuratury.

Bibliografia:

CERT Polska, Raport roczny 2024 z działalności CERT Polska. Krajobraz bezpieczeństwa polskiego internetu, https://cert.pl/uploads/docs/Raport_CP_2024.pdf (dostęp 11.09.2025).
NASK: „Mamy pierwszy milion! Jak CERT Polska walczy z oszustwami komputerowymi”, https://www.nask.pl/aktualnosci/mamy-pierwszy-milion-jak-cert-polska-walczy-z-oszustwami-komputerowymi

Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie marketingowy i ma na celu zachęcenie do nabycia usług Chroń PESEL świadczonych przez Kaczmarski Group Sp. J. oraz jej partnerów, tj. KRD BIG S.A. oraz TU Europa S.A. Materiał ten nie ma charakteru konsultingowego i nie powinien stanowić wyłącznej podstawy do podjęcia jakichkolwiek decyzji. Rekomendowane jest zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami świadczenia usług Chroń PESEL, określonymi w odpowiednich Regulaminach, Ogólnych Warunkach, Warunkach ubezpieczenia oraz Cennikach (dostępnych na stronach internetowych chronpesel.pl).

Wróć