Poświadczenie bezpieczeństwa – co to jest i jaki ma cel?

Udostępnij:

Zapewnienie bezpieczeństwa informacji niejawnych to jeden z największych priorytetów każdego państwa. W Polsce system ochrony tych wrażliwych danych opiera się na instytucji poświadczenia bezpieczeństwa – dokumentu potwierdzającego, że dana osoba daje rękojmię zachowania tajemnicy. Zrozumienie, czym jest poświadczenie bezpieczeństwa, jakie cele realizuje, kto je wydaje oraz jak uzyskać poświadczenie bezpieczeństwa, jest niezbędne zarówno dla osób ubiegających się o dostęp do informacji niejawnych, jak i dla organizacji przyznających taki dostęp.

ZWIĘKSZ BEZPIECZEŃSTWO SWOICH DANYCH

Sprawdź pakiety CHROŃ PESEL

Czym jest poświadczenie bezpieczeństwa?

Poświadczenie bezpieczeństwa to dokument wydawany zgodnie z ustawą z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (t.j. Dz.U. 2023, poz. 756). Potwierdza, że osoba, której dotyczy, daje rękojmię zachowania tajemnicy i może uzyskać dostęp do informacji niejawnych o określonej klauzuli tajności. Klauzule tajności dzielą informacje niejawne na cztery poziomy: zastrzeżone, poufne, tajne oraz ściśle tajne. Najważniejsze elementy poświadczenia bezpieczeństwa to m.in.:

numer poświadczenia oraz podstawa prawna jego wydania;
wskazanie organu, który przeprowadził postępowanie sprawdzające;
określenie rodzaju przeprowadzonego postępowania i klauzuli tajności informacji, do których osoba może mieć dostęp;
stwierdzenie, że osoba sprawdzana daje rękojmię zachowania tajemnicy;
termin ważności poświadczenia.

Zgodnie z przepisami poświadczenie bezpieczeństwa wydaje się na okres:

10 lat – w przypadku dostępu do informacji niejawnych o klauzuli „poufne”,
7 lat – dla klauzuli „tajne”,
5 lat – dla klauzuli „ściśle tajne”.

Ważne, że posiadanie poświadczenia dla wyższej klauzuli uprawnia także do dostępu do informacji o niższej klauzuli.

Jaki cel ma poświadczenia bezpieczeństwa?

Podstawowym celem poświadczenia bezpieczeństwa jest zapewnienie ochrony informacji niejawnych przed nieuprawnionym dostępem. Chodzi o takie informacje, których ujawnienie mogłoby spowodować szkody dla interesów państwa lub jego bezpieczeństwa narodowego. Ograniczenie kręgu osób mogących uzyskać dostęp do tajnych danych służy zabezpieczeniu przed zagrożeniami (np. wyciekiem poufnych danych) oraz ma zapewnić wiarygodność osób dopuszczonych do tajemnic państwowych.

Procedury weryfikacyjne poprzedzające wydanie poświadczenia mają na celu ustalenie, czy dana osoba rzeczywiście daje rękojmię zachowania tajemnicy. Sprawdzane są m.in. powiązania z działalnością szpiegowską, sabotażową czy terrorystyczną, a także kwestie psychologiczne i majątkowe. Dzięki temu instytucje zyskują pewność, że informacje niejawne powierzane są osobom godnym zaufania.

Kto wydaje poświadczenie bezpieczeństwa?

W Polsce organami właściwymi do przeprowadzania postępowań sprawdzających i wydawania poświadczeń bezpieczeństwa są przede wszystkim służby specjalne oraz pełnomocnicy ochrony.

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) jest krajową władzą bezpieczeństwa odpowiedzialną za większość postępowań sprawdzających i nadzór nad systemem ochrony informacji niejawnych.
Służba Kontrwywiadu Wojskowego (SKW) odpowiada za wydawanie poświadczeń w sferze wojskowej, działając w porozumieniu z ABW.
W przypadku informacji niejawnych o klauzuli „zastrzeżone" lub „poufne" postępowania sprawdzające mogą prowadzić także pełnomocnicy do spraw ochrony informacji niejawnych w danej instytucji, np. w MSWiA funkcjonuje Departament Ochrony Informacji Niejawnych odpowiedzialny za te zadania).
Ponadto niektóre służby (m.in. Policja, Agencja Wywiadu, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Straż Graniczna) mają prawo samodzielnie wydawać poświadczenia bezpieczeństwa dla swoich funkcjonariuszy i pracowników, jednak takie dokumenty tracą ważność z chwilą odejścia danej osoby ze służby.

Jak uzyskać poświadczenie bezpieczeństwa?

Uzyskanie poświadczenia bezpieczeństwa wiąże się z pozytywnym przejściem procedury sprawdzającej (tzw. postępowania sprawdzającego). Jej szczegółowy przebieg zależy od najwyższej klauzuli tajności informacji, do jakich dana osoba ma uzyskać dostęp.

Postępowanie zwykłe – dotyczy dostępu do informacji o klauzuli „zastrzeżone" lub „poufne"; prowadzi je pełnomocnik ds. ochrony informacji niejawnych w jednostce.
Postępowanie poszerzone – dotyczy dostępu do informacji o klauzuli „tajne"; prowadzi je ABW lub ( w odniesieniu do wojska) SKW.
Postępowanie specjalne – dotyczy dostępu do informacji o klauzuli „ściśle tajne"; również prowadzone przez ABW lub SKW.

Niezależnie od rodzaju postępowanie sprawdzające ma ustalić, czy osoba ubiegająca się o poświadczenie daje rękojmię zachowania tajemnicy. Wniosek o jego przeprowadzenie składa kierownik jednostki organizacyjnej lub osoba uprawniona do obsadzenia stanowiska wymagającego dostępu do informacji niejawnych. Zgodnie z ustawą postępowanie sprawdzające powinno zakończyć się w ciągu 3 miesięcy, a po uzyskaniu pozytywnego wyniku organ prowadzący wydaje poświadczenie bezpieczeństwa. Przed dopuszczeniem do informacji niejawnych osoba musi także odbyć przeszkolenie w zakresie ochrony informacji niejawnych, które potwierdza oddzielne zaświadczenie.

Dowiedz się też więcej na temat: Urząd Ochrony Danych Osobowych i jego funkcja.

Poświadczenie bezpieczeństwa w różnych sektorach

Administracja publiczna i wojsko

W instytucjach państwowych oraz wojskowych posiadanie odpowiedniego poświadczenia bezpieczeństwa jest obowiązkowe dla osób mających dostęp do informacji niejawnych. Rodzaj wymaganego dokumentu odpowiada poziomowi tajności danych. Kandydaci na stanowiska z dostępem do tajemnic przechodzą szczegółowe sprawdzenie przez ABW lub SKW.

Sektor prywatny

Firmy prywatne współpracujące z administracją lub wojskiem (np. z branży obronnej czy technologicznej) również wymagają od niektórych pracowników posiadania poświadczeń bezpieczeństwa. Dzięki temu mogą oni uczestniczyć w projektach niejawnych realizowanych na rzecz rządu. Niezależnie od wymogów państwowych, przedsiębiorstwa często wprowadzają też własne procedury ochrony poufnych danych, aby zabezpieczyć informacje krytyczne dla swojej działalności.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Ile trwa postępowanie sprawdzające przy ubieganiu się o poświadczenie?

Standardowo postępowanie sprawdzające powinno zakończyć się w ciągu trzech miesięcy od złożenia wniosku. W praktyce może trwać krócej, jednak w skomplikowanych przypadkach (np. konieczność zebrania dodatkowych informacji) procedura może się wydłużyć.

Na jak długo wydawane jest poświadczenie bezpieczeństwa?

Okres ważności poświadczenia zależy od klauzuli tajności. Poświadczenie na klauzulę „poufne” jest ważne 10 lat, na „tajne” 7 lat, a na „ściśle tajne” 5 lat. Po upływie tego terminu należy przejść ponowne postępowanie sprawdzające, aby uzyskać nowe poświadczenie.

Czy poświadczenie bezpieczeństwa można stracić przed upływem terminu ważności?

Tak. Poświadczenie może zostać cofnięte przez odpowiednie służby (np. ABW lub SKW) w razie stwierdzenia, że posiadacz przestał dawać rękojmię zachowania tajemnicy (np. świadomie złamał przepisy o ochronie informacji niejawnych). Po odejściu ze służby dana osoba traci również poświadczenie wydane wewnętrznie przez tę służbę.

Sprawdź też, kiedy można udostępniać dane osobowe.

Konsekwencje posiadania poświadczenia bezpieczeństwa

Uzyskanie poświadczenia bezpieczeństwa wiąże się z konkretnymi obowiązkami i odpowiedzialnością. Osoba mająca taki dokument musi zachować w tajemnicy wszystkie informacje niejawne, do których uzyskała dostęp. Konieczne jest także przestrzeganie przepisów o ochronie informacji niejawnych oraz poddawanie się okresowym weryfikacjom potwierdzającym dawanie rękojmi zachowania tajemnicy.

Naruszenie tych zasad grozi sankcjami dyscyplinarnymi, a w skrajnych przypadkach także odpowiedzialnością karną. Posiadanie poświadczenia to zatem nie tylko przywilej, lecz także ciążący na jednostce obowiązek dbałości o bezpieczeństwo Państwa.

Pamiętaj, że nie tylko poufne, zastrzeżone czy tajne informacje (choć te zwłaszcza!) wymagają należytej ochrony. Żeby uniknąć przykrych konsekwencji prawnych i finansowych, trzeba odpowiednio zadbać o ochronę swoich danych osobowych (w tym danych wrażliwych). Może to pomóc zapobiec ich wyciekowi i wykorzystaniu przez nieuprawnione osoby.

Chcesz ograniczyć ryzyko konsekwencji wykorzystania Twojego numeru PESEL przez przestępców? Kup jeden z pakietów Chroń PESEL, a otrzymasz powiadomienie, gdy ktoś będzie chciał zaciągnąć kredyt lub pożyczkę albo założyć firmę na Twoje dane. Dzięki temu będziesz w stanie szybko zareagować i zmniejszyć ryzyko następstw tych działań.
Oprócz tego w dowolnym momencie bez konieczności logowania się do mObywatela będziesz w stanie sprawdzić stan zastrzeżenia swojego numeru PESEL. W zależności od wybranego pakietu oprócz tego będziesz mieć możliwość skorzystania z usług takich jak:

monitoring Twoich danych w internecie,
lokalizator wycieku danych,
zwrot kosztów obsługi prawnej w przypadku wyłudzenia danych.

Poznaj pakiety Chroń PESEL i sprawdź, jak mogą pomóc Ci zachować bezpieczeństwo Twoich osobistych poufnych danych.

Źródła

1. Ochrona informacji niejawnych – serwis informacyjny ABW, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, abw.gov.pl/pl/zadania/ochrona-informacji-nie/7,Ochrona-informacji-niejawnych.html, dostęp: 21.12.2025.
2. Bezpieczeństwo osobowe (postępowanie sprawdzające), Służba Kontrwywiadu Wojskowego, skw.gov.pl/bezpieczenstwo-osobowe.html , dostęp: 21.12.2025.
3. Art. 29. - [Poświadczenie bezpieczeństwa] - Ochrona informacji niejawnych, System Informacji Prawnej LEX: https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/ochrona-informacji-niejawnych-17646871/art-29, dostęp 21.12.2025.

Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie marketingowy i ma na celu zachęcenie do nabycia usług Chroń PESEL świadczonych przez Kaczmarski Group Sp. J. oraz jej partnerów, tj. KRD BIG S.A. oraz TU Europa S.A. Materiał ten nie ma charakteru konsultingowego i nie powinien stanowić wyłącznej podstawy do podjęcia jakichkolwiek decyzji. Rekomendowane jest zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami świadczenia usług Chroń PESEL, określonymi w odpowiednich Regulaminach, Ogólnych Warunkach, Warunkach ubezpieczenia oraz Cennikach (dostępnych na stronach internetowych chronpesel.pl).

Wróć