Na czym polega atak DDoS? Definicja i mechanizm działania

Czym jest botnet?

Na czym polega atak DDoS?

• Atak DoS jest przeprowadzany z jednego źródła, które generuje dużą liczbę żądań lub wysyła ogromną ilość danych do celu, co prowadzi do przeciążenia zasobów i niedostępności usługi dla innych użytkowników. Ataki DoS są stosunkowo łatwe do zidentyfikowania i zablokowania, ponieważ pochodzą z jednego źródła. Właśnie z tego powodu znacznie większą popularnością cieszy się DDoS.
• Atak DDoS jest rozproszony i wykorzystuje wiele komputerów. Biorące udział w ataku urządzenia zostały wcześniej zainfekowane złośliwym oprogramowaniem i pozostają pod kontrolą cyberprzestępców. Każde z nich generuje duże ilości zapytań lub danych, co prowadzi do szybkiego przeciążenia zasobów atakowanej strony czy serwera i w rezultacie uniemożliwia jego dalszą prawidłową pracę. Nie tylko atak DDoS jest trudniejszy do zidentyfikowania, lecz również trudniej się przed nim bronić – zapytania pochodzą z wielu różnych źródeł, a to utrudnia blokowanie atakujących adresów IP.

Jakie są typy ataków DDoS?

• Ataki flood (zalewowe): polegają na wysyłaniu do celu bardzo dużej liczby żądań lub danych. Przykładem jest SYN flood – wysyłanie masowej liczby żądań synchronizacji (SYN) bez kończenia procedury nawiązywania połączeń (bez odpowiedzi ACK), co wyczerpuje zasoby serwera. Podobnie ataki typu UDP flood wysyłają wielkie ilości pakietów UDP, a HTTP flood – żądań HTTP.
• Ataki na protokoły sieciowe: wykorzystują słabości niższych warstw, np. manipulują protokołami TCP lub UDP. Mogą polegać na wysyłaniu niestandardowych lub niekompletnych pakietów, które serwer stara się obsłużyć, co powoduje jego przeciążenie. Przykładowo atak SMTP flood generuje ogromny ruch e-mail, a ICMP flood – potoki pingów.
• Ataki aplikacyjne (warstwy L7): koncentrują się na warstwie aplikacji (L7 modelu OSI), czyli na protokołach takich jak HTTP lub DNS. Atakujący wysyła do serwera żądania wymagające dużych zasobów obliczeniowych (np. generowanie złożonych raportów, przetwarzanie dużych plików). W rezultacie, chociaż ruch może przypominać zwykły ruch użytkowników (np. tysiące zapytań do strony WWW na sekundę), serwer nie nadąża z ich obsługą i ulega zablokowaniu.
• Ataki amplifikacyjne: wykorzystują efekt wzmocnienia ruchu. Najpopularniejszym przykładem jest DNS amplification: haker wysyła niewielkie zapytania DNS (np. o rekordy DNS serwera) do otwartych publicznych resolverów DNS, podszywając się pod adres IP ofiary. Każde takie zapytanie generuje dużo większą odpowiedź, wysyłaną do ofiary. W efekcie kilka żądań może wygenerować ogromny ruch docierający do ofiary, zatykając jej łącze.

• DNS i rekordy DNS. System DNS tłumaczy nazwy domenowe na adresy IP, a jego otwarte serwery mogą służyć do ataków amplifikacyjnych. Ponadto, w obronie przed DDoS często zmienia się rekordy DNS witryny tak, aby cały ruch przechodził przez specjalną warstwę filtrującą. Dzięki temu ruch może być analizowany i oczyszczany, zanim dotrze do serwera.
• Model OSI. DDoS może celować w różne warstwy tego modelu. Ataki aplikacyjne to ataki na warstwę 7 (np. HTTP flood – generowanie wielu zapytań HTTP). Z kolei ataki wolumetryczne typowo obejmują warstwy sieciowe (L3/L4), np. masowe pakiety UDP lub TCP. Dobrze rozumiana struktura OSI pomaga zespołom bezpieczeństwa określić, gdzie na ścieżce komunikacji należy umieścić filtry i systemy ochrony.
• Cyfrowy protokół i rekordy. W ataku amplifikacyjnym istotna jest umiejętność manipulacji nagłówkami (spoofowanie adresu źródłowego, ustawianie specjalnych parametrów zapytania). Zrozumienie tych mechanizmów pozwala projektować skuteczniejsze filtry i reguły zapór sieciowych.

• Złośliwe oprogramowanie (malware). Programy typu trojany, wirusy czy robaki mogą infekować systemy i dodawać je do botnetu. Malware często wykrywa luki w systemie lub wykorzystuje błędy użytkownika, a po instalacji umożliwia zdalne sterowanie urządzeniem przez hakerów. Dzięki temu kolejne komputery „rekrutowane” są do ataku DDoS bez wiedzy ich właścicieli.
• SQL Injection. Technika ataku na serwisy WWW, polegająca na podstawianiu złośliwego kodu SQL w zapytaniach do bazy danych. Pozwala atakującemu manipulować danymi lub obejść mechanizmy logowania. Chociaż SQL Injection nie jest bezpośrednio atakiem DDoS, to stanowi istotne zagrożenie dla dostępności i poufności danych.
• XSS (Cross-Site Scripting). Atakujący wstrzykuje szkodliwy skrypt do strony internetowej, który jest następnie wykonywany w przeglądarce użytkownika. XSS nie obciąża serwera jak DDoS, lecz pozwala np. przechwycić sesje użytkowników lub wstrzyknąć fałszywe treści. Oba (SQLi i XSS) pokazują, że ochrona serwerów WWW wymaga wielowarstwowego podejścia.

Jak można chronić się przed atakami DDoS?

• Filtry i zapory sieciowe. Stosuje się zapory sieciowe (firewalle) i systemy wykrywania anomalii, które monitorują ruch i blokują nietypowe zachowania. Ruch internetowy można przekierowywać przez chmurowe centra ochrony DDoS, gdzie działa głęboka inspekcja pakietów. W praktyce często zmienia się rekordy DNS witryny tak, aby cały ruch HTTPS był analizowany przez warstwę filtrującą – zaawansowane algorytmy i reguły na bieżąco odrzucają pakiety charakterystyczne dla ataku. W efekcie do serwera trafia jedynie „czysty” ruch użytkowników.
• Sieci CDN i systemy rozproszone. Usługi dystrybucji treści (CDN) i globalne sieci bezpieczeństwa (np. rozwiązania chmurowe) rozpraszają ruch na wiele lokalizacji, co pozwala absorbować ataki o dużej skali. Dzięki temu atakowane zasoby nie zostają obciążone bezpośrednio – ruch z najbliższego centrum danych jest równoważony, a wszelkie złośliwe żądania odrzucane przez sieć ochrony.
• Aktualizacje i segmentacja. Systemy operacyjne, serwery i aplikacje powinny być na bieżąco aktualizowane, aby wykrywać i likwidować luki w systemie. Dodatkowo stosuje się segmentację sieci i model Zero Trust – czyli zasadę, że żadna część sieci czy żadne urządzenie nie jest zaufane domyślnie. Każdy dostęp do zasobów jest weryfikowany, co utrudnia atakującym wykorzystanie przeskalowanych uprawnień w czasie ataku.
• Oprogramowanie zabezpieczające. Warto używać sprawdzonych rozwiązań antywirusowych i antymalware na wszystkich urządzeniach końcowych (komputerach, smartfonach). Chociaż specyfika DDoS nie wymaga wykrywania wirusów na serwerach, to odpowiednia ochrona tzw. endpointów ogranicza ryzyko tworzenia botnetów. Firmy mogą także korzystać z dedykowanych usług anty-DDoS (np. w modelu SaaS) oferowanych przez duże platformy chmurowe i dostawców bezpieczeństwa.

Czy atak DDoS jest legalny?

Jakie są konsekwencje ataku DDoS?

• Straty finansowe: Długotrwała niedostępność serwisu (np. sklepu internetowego, systemu transakcyjnego, bankowości online) generuje bezpośrednie straty przychodów i obniża zaufanie klientów. Im bardziej krytyczna usługa (np. giełda, centrum medyczne), tym większe ryzyko strat.
• Szantaż i wyłudzenia. Przestępcy mogą wykorzystać atak DDoS do wymuszenia okupu. Grożąc przedłużaniem lub ponowieniem ataku, np. na system transakcyjny firmy czy serwisy aukcyjne, wymuszają na ofierze zapłatę. Taki szantaż jest w Polsce karalny, podobnie jak sam atak DDoS (art. 268a kk) [1].
• Przykrywka dla innych ataków. Czasem DDoS służy jako tło dla jeszcze groźniejszego działania – podczas gdy administratorzy walczą z przeciążeniem, hakerzy w tym samym czasie mogą prowadzić np. kradzież danych czy instalację ransomware. Tego typu zintegrowane ataki potęgują szkody i wymagają sprawnie zorganizowanej obrony.

Gdzie można zgłosić atak DDoS?

Jeśli jesteś ofiarą ataku DDoS, prawdopodobnie zastanawiasz się, co zrobić i gdzie zgłosić oszustwo internetowe.

Krok 1. Powiadom swojego dostawcę usług internetowych o ataku, który jest kierowany na twoją sieć lub stronę internetową. Dostawca może podjąć działania w celu zmniejszenia wpływu ataku i ochrony infrastruktury.

Krok 2. Skontaktuj się z lokalną policją lub organem ścigania odpowiedzialnym za cyberprzestępczość. Przedstaw szczegóły ataku i wszelkie dostępne dowody, np. logi serwera, adresy IP atakujących itp. Możesz również zgłosić incydent do CERT Polska.

Krok 3. Jeśli jesteś przedsiębiorcą, warto skonsultować się z profesjonalistą ds. bezpieczeństwa, który pomoże w zabezpieczeniu twojej infrastruktury przed przyszłymi atakami DDoS.

Obrona przed DDoS musi być elementem szerszej strategii cyberbezpieczeństwa. Kluczowe są wielowarstwowe zabezpieczenia, stały monitoring ruchu oraz gotowość na reakcję kryzysową. Regularne testy obciążeniowe (z przyzwoleniem administratora) i plany awaryjne (np. w chmurze) zwiększają odporność systemów na realne ataki.

Jeśli doświadczyłeś ataku DDoS i nie masz pewności, że żadne twoje dane nie dostały się w  ręce przestępców – dmuchaj na zimne. Kup jeden z pakietów Chroń PESEL, żeby otrzymać powiadomienie, jeśli ktoś będzie chciał wziąć kredyt na Twoje dane albo wykorzystać je do założenia firmy. Dzięki temu możesz znacząco zmniejszyć ryzyko przykrych konsekwencji prawnych i finansowych takich zdarzeń.

FAQ – najczęstsze pytania o ataki DDoS

Źródła