31 Października 2024

Czym są stopy procentowe i co na nie wpływa?

Udostępnij:
Stopy procentowe to ważny element funkcjonowania gospodarki, mający znaczący wpływ na życie każdego obywatela. Determinują one koszty kredytów, oprocentowanie lokat, a nawet wysokość odsetek ustawowych. Zrozumienie tego mechanizmu jest niezbędne, aby móc podejmować świadome decyzje finansowe. Przeczytaj nasz artykuł i poznaj lepiej to zagadnienie. Dowiedz się, czym są stopy procentowe, jaka jest ich rola w gospodarce oraz co wpływa na ich kształtowanie.


ZWIĘKSZ BEZPIECZEŃSTWO SWOICH DANYCH

Co to są stopy procentowe?

Najprościej mówiąc, stopy procentowe to cena, jaką płaci się za pożyczenie pieniędzy. Z jednej strony określają więc koszt, jaki ponoszą kredytobiorcy sięgający po finansowanie bankowe. Z drugiej zaś definiują oprocentowanie, jakie otrzymują podmioty lokujące swoje środki w formie depozytów. Stopa procentowa stanowi więc cenę kapitału ustalaną na rynku finansowym.

Stopy procentowe mogą przybierać różne formy, w zależności od ich przeznaczenia i roli w systemie bankowym. Wyróżniamy m.in. stopę:
  • referencyjną – określa ona minimalną cenę, po jakiej bank centralny dokonuje operacji na rynku międzybankowym. Jest ona szczególnie ważna, gdyż wpływa na stawkę WIBOR, a więc (pośrednio) także na oprocentowanie kredytów i depozytów;
  • lombardową – definiuje ona maksymalną cenę, po jakiej bank centralny udziela kredytów bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych;
  • depozytową – ten rodzaj stopy określa oprocentowanie jednodniowych depozytów banków komercyjnych w banku centralnym;
  • redyskontową – określa ona cenę, po jakiej bank centralny odkupuje od banków komercyjnych weksle;
  • dyskontową – określa oprocentowanie kredytów udzielanych bankom komercyjnym pod zastaw weksli.
Ustalaniem wysokości tych parametrów zajmuje się w Polsce Rada Polityki Pieniężnej, będąca organem decyzyjnym Narodowego Banku Polskiego. Decyzje RPP podejmowane są co miesiąc, a ich cel stanowi kształtowanie polityki pieniężnej, wpływającej na stabilność cen i wzrost gospodarczy.

Jaka jest rola stóp procentowych w gospodarce i w jaki sposób wpływają na różne sektory?

Stopy procentowe odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu gospodarki, mając wpływ na zachowania konsumentów, przedsiębiorców oraz inwestorów. Ich zmiany przekładają się na wiele obszarów.

Koszty kredytów i pożyczek

Podwyżka stóp procentowych oznacza wzrost oprocentowania kredytów i pożyczek, co z kolei przekłada się na wyższe raty do spłaty dla kredytobiorców. Obniżka stóp powoduje, że koszty obsługi zadłużenia maleją, a to ułatwia dostęp do finansowania zewnętrznego.

Jeśli korzystasz z tego typu instrumentów finansowych, nie zapominaj o bezpieczeństwie swoich danych i finansów. Wybieraj wyłącznie oficjalne aplikacje i strony instytucji bankowych. Regularnie monitoruj swoje konta i zgłaszaj wszelkie podejrzane transakcje. Stosuj silne, unikalne hasła oraz włącz dwuskładnikowe uwierzytelnianie, by zwiększyć poziom zabezpieczeń. Nigdy nie udostępniaj poufnych informacji bez potwierdzenia tożsamości rozmówcy, nawet jeśli przedstawia się on jako pracownik banku. Dzięki temu zmniejszasz ryzyko stania się ofiarą phishingu.

Aby skutecznie kontrolować swoje finanse i dane osobowe, rozważ zakup pakietu Chroń PESEL. Dzięki temu otrzymasz powiadomienia o próbach wykorzystania Twoich danych np. do zaciągnięcia kredytu czy założenia firmy. Pozwoli Ci to szybko zareagować i udaremnić działania przestępców i być może uniknąć konsekwencji prawnych i finansowych. W ramach poszczególnych pakietów dostępne są różne usługi – wybierz opcję, która najlepiej sprawdzi się w Twoim przypadku.

Oprocentowanie depozytów i oszczędności

Zmiany stóp procentowych mają również wpływ na rentowność lokat bankowych i kont oszczędnościowych. Ich wzrost oznacza bowiem wyższe oprocentowanie depozytów, co skłania do oszczędzania. Spadek stóp natomiast sprawia, że zyski z tytułu odsetek maleją, a to może zniechęcać do lokowania środków w bankach.

Inflację i politykę pieniężną

Stopy procentowe są jednym z najważniejszych narzędzi banku centralnego w walce z inflacją. Podniesienie ich ma na celu ograniczenie popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego, a tym samym obniżenie presji inflacyjnej w gospodarce. Zmniejszenie stóp procentowych jest z kolei wykorzystywane do pobudzenia koniunktury w okresie spowolnienia gospodarczego.

Rynek finansowy

Zmiany stóp procentowych mają także bezpośredni wpływ na rynek finansowy. Podwyżka stóp może prowadzić do spadku cen akcji. Dzieje się tak, ponieważ wyższe koszty finansowania mogą negatywnie wpłynąć na zyski spółek. Jednocześnie obligacje o stałym oprocentowaniu stają się mniej atrakcyjne, co skutkuje obniżeniem ich wartości.

Decyzje inwestycyjne

Wysokość stóp procentowych determinuje opłacalność różnych form inwestowania. Gdy stopy są wysokie, korzystniejsze staje się oszczędzanie w formie np. lokat bankowych. Z kolei w okresie niskich stóp inwestorzy mogą być bardziej skłonni do podejmowania bardziej  ryzykownych inwestycji o potencjalnie wyższej stopie zwrotu, np. na rynku akcji.

Stopy procentowe pełnią więc istotną funkcję w gospodarce, wpływając na zachowania konsumentów, przedsiębiorców i inwestorów. Ich zmiany przekładają się na koszty kredytów, oprocentowanie depozytów, inflację, a także sytuację na rynkach finansowych.

Co wpływa na stopy procentowe?

Wysokość stóp procentowych jest determinowana przez szereg czynników zarówno o charakterze ekonomicznym, jak i pozaekonomicznym.

Inflacja

Jednym z najważniejszych czynników wpływających na wysokość stóp procentowych jest poziom inflacji w gospodarce. Kiedy ceny rosną zbyt szybko, bank centralny podnosi stopy procentowe, aby ograniczyć nadmierny popyt i presję inflacyjną. W okresie deflacji z kolei stopy mogą być obniżane w celu pobudzenia koniunktury.

Wzrost gospodarczy

Tempo rozwoju gospodarczego kraju również ma wpływ na kształtowanie się stóp procentowych. W okresach prosperity, gdy gospodarka rośnie w szybkim tempie, bank centralny może zdecydować się na podniesienie stóp, aby zapobiec „przegrzaniu” koniunktury. Natomiast w czasach spowolnienia gospodarczego obniżka stóp jest wykorzystywana do stymulowania inwestycji i konsumpcji.

Sytuacja na rynku pracy

Kluczową rolę odgrywa również sytuacja na rynku pracy, w szczególności poziom bezrobocia. Jeżeli jest wysoki, może to skłonić bank centralny do obniżenia stóp procentowych, aby pobudzić gospodarkę i zwiększyć zatrudnienie. Niskie bezrobocie, mogące prowadzić do presji płacowej, jest z kolei impulsem do podniesienia stóp.

Polityka fiskalna

Decyzje rządu w zakresie polityki fiskalnej (np. wysokość deficytu budżetowego, dług publiczny) również oddziałują na kształtowanie się stóp procentowych. Wysoki deficyt lub zadłużenie mogą zwiększać ryzyko inwestycyjne, wymuszając podniesienie stóp przez bank centralny.

Sytuacja na rynkach finansowych

Zmiany na rynkach finansowych, takich jak giełda czy rynek obligacji, również znajdują odzwierciedlenie w decyzjach banku centralnego dotyczących stóp procentowych. Wahania cen aktywów finansowych mogą być sygnałem do podjęcia działań stabilizujących, np. właśnie poprzez podwyższenie stóp.

Czynniki geopolityczne

Nie bez znaczenia są również czynniki o charakterze geopolitycznym, np. napięcia międzynarodowe, konflikty zbrojne czy kryzysy gospodarcze na świecie. Tego typu wydarzenia mogą wpływać na decyzje banku centralnego w zakresie kształtowania polityki pieniężnej, a co za tym idzie – wysokość stóp procentowych.

Na stopy procentowe oddziałuje szereg czynników makroekonomicznych i pozaekonomicznych – od inflacji i wzrostu gospodarczego, poprzez sytuację na rynku pracy i rynkach finansowych, aż po uwarunkowania geopolityczne. Zrozumienie tych zależności jest kluczowe dla podejmowania świadomych decyzji finansowych.

Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie marketingowy i ma na celu zachęcenie do nabycia usług Chroń PESEL świadczonych przez Kaczmarski Group Sp. J. oraz jej partnerów, tj. KRD BIG S.A. oraz TU Europa S.A. Materiał ten nie ma charakteru konsultingowego i nie powinien stanowić wyłącznej podstawy do podjęcia jakichkolwiek decyzji. Rekomendowane jest zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami świadczenia usług Chroń PESEL, określonymi w odpowiednich Regulaminach, Ogólnych Warunkach, Warunkach ubezpieczenia oraz Cennikach (dostępnych na stronach internetowych chronpesel.pl).
Wróć do porad