14 Lipca 2023
Oszustwo internetowe – gdzie je zgłosić? Czy da się odzyskać pieniądze? Jak się chronić przed oszustami?
Oszuści działający w internecie są coraz bardziej kreatywni i podstępni. Tworzą kopie stron sklepów, a nawet banków, które na pierwszy rzut oka wydają się autentyczne. Wysyłają wiadomości, które pod pozorem dbania o Twoje bezpieczeństwo wyłudzają dane osobowe i dostępowe. Czasem nawet podszywają się pod przyjaciół na komunikatorach i wyłudzają przelewy. Jak ofiary przestępstw tego typu mogą dochodzić swoich praw? Podpowiadamy, gdzie zgłosić oszustwo internetowe
Czy można odzyskać pieniądze od oszusta internetowego?
Tak, choć zwykle oszuści pozostają bezkarni. Skradzione pieniądze powinien zwrócić bank w przypadku nieautoryzowanych transakcji. Tego zdania są zarówno Prezes UOKiK, jak i Rzecznik Finansowy powołujący się na przepisy prawa bankowego i unijną dyrektywę PSD2. Jest ona unijnym aktem prawnym regulującym usługi płatnicze na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej. Główne cele Dyrektywy PSD2 obejmują poprawę bezpieczeństwa transakcji elektronicznych, promowanie innowacji w sektorze płatności, otwarcie rynku dla nowych podmiotów (takich jak TPP – Third Party Providers) oraz ochronę praw i interesów konsumentów.
Artykuł 46 ustawy o usługach płatniczych mówi, że bank ma obowiązek zwrócić kwotę transakcji, której klient nie autoryzował. Jednak klient ma ograniczony czas, by taką transakcję zgłosić – może dokonać zgłoszenia do 13 miesięcy od jej dokonania. Bank może również odmówić pozytywnego rozpatrzenia zgłoszenia klienta, jeśli ma podstawy, by twierdzić, że zgłoszenie jest nieprawdziwe i jest próbą wyłudzenia pieniędzy od banku.
Na mocy Dyrektywy PSD2 wprowadzono wymóg potwierdzenia tożsamości klienta za pomocą co najmniej dwóch czynników uwierzytelniania, takich jak hasło, kod jednorazowy lub odcisk palca, co ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa transakcji elektronicznych. Co najważniejsze, dyrektywa PSD2 wskazuje, że jeśli bank nie stwierdzi próby wyłudzania środków ze strony klienta, powinien automatycznie zwracać na jego konto utracone środki. Oszukani klienci często nie zdają sobie sprawy, że to na banku spoczywa obowiązek ochrony powierzonych pieniędzy. Niestety instytucje te chętnie korzystają ze wspomnianej niewiedzy. Reklamacja w banku w takich sytuacjach nie wystarczy. Bardzo prawdopodobne, że zostanie rozpatrzona odmownie.
Pamiętaj, że ubieganie się o zwrot utraconych pieniędzy od banku powinno być poprzedzone działaniami ze strony pokrzywdzonego.
Zgłoś przestępstwo organom ścigania – na policję lub do prokuratury.
Jeśli Twoje działania nie przyniosły rezultatów, skonsultuj się z prawnikiem specjalizującym się w cyberprzestępczości. Może on pomóc Ci zrozumieć Twoje prawa i zalecić odpowiednie kroki prawne w celu odzyskania pieniędzy.
Artykuł 46 ustawy o usługach płatniczych mówi, że bank ma obowiązek zwrócić kwotę transakcji, której klient nie autoryzował. Jednak klient ma ograniczony czas, by taką transakcję zgłosić – może dokonać zgłoszenia do 13 miesięcy od jej dokonania. Bank może również odmówić pozytywnego rozpatrzenia zgłoszenia klienta, jeśli ma podstawy, by twierdzić, że zgłoszenie jest nieprawdziwe i jest próbą wyłudzenia pieniędzy od banku.
Na mocy Dyrektywy PSD2 wprowadzono wymóg potwierdzenia tożsamości klienta za pomocą co najmniej dwóch czynników uwierzytelniania, takich jak hasło, kod jednorazowy lub odcisk palca, co ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa transakcji elektronicznych. Co najważniejsze, dyrektywa PSD2 wskazuje, że jeśli bank nie stwierdzi próby wyłudzania środków ze strony klienta, powinien automatycznie zwracać na jego konto utracone środki. Oszukani klienci często nie zdają sobie sprawy, że to na banku spoczywa obowiązek ochrony powierzonych pieniędzy. Niestety instytucje te chętnie korzystają ze wspomnianej niewiedzy. Reklamacja w banku w takich sytuacjach nie wystarczy. Bardzo prawdopodobne, że zostanie rozpatrzona odmownie.
Pamiętaj, że ubieganie się o zwrot utraconych pieniędzy od banku powinno być poprzedzone działaniami ze strony pokrzywdzonego.
Zgłoś przestępstwo organom ścigania – na policję lub do prokuratury.
Jeśli Twoje działania nie przyniosły rezultatów, skonsultuj się z prawnikiem specjalizującym się w cyberprzestępczości. Może on pomóc Ci zrozumieć Twoje prawa i zalecić odpowiednie kroki prawne w celu odzyskania pieniędzy.
Jak zgłosić na policję oszustwo internetowe?
Przeważnie pierwszym odruchem po padnięciu ofiarą oszustwa będzie telefon na numer alarmowy. Jednak w tym przypadku warto dobrze przygotować się do rozmowy z policjantem. Przed zgłoszeniem oszustwa zbierz jak najwięcej dowodów, które mogą potwierdzić, że doszło do przestępstwa. Mogą to być zrzuty ekranu, kopie korespondencji e-mail, nagrania rozmów, potwierdzenia płatności itp. Im więcej dowodów, tym lepiej.
Zadzwoń na numer alarmowy (np. 112) lub skontaktuj się z lokalnym komisariatem policji, który obsługuje Twoją okolicę. Powiedz, że chcesz zgłosić oszustwo internetowe i poproś o informacje dotyczące dalszych kroków. Podczas rozmowy z policją przekaż jej jak najwięcej informacji. Opowiedz dokładnie, jak doszło do oszustwa, jaka kwota została skradziona czy wyłudzona i jakie dowody posiadasz. Im bardziej szczegółowo opiszesz sytuację, tym łatwiej będzie policji podjąć działania.
Przedstaw organom ściganie zebrane dowody. Możesz dostarczyć je osobiście na posterunek policji lub zapytać, w jaki sposób przesłać je elektronicznie. Po zgłoszeniu oszustwa upewnij się, że otrzymasz numer sprawy. Jest to ważne, ponieważ będziesz mógł go użyć do monitorowania postępu śledztwa lub do dodatkowych kontaktów z policją w przyszłości.
Przestępstwo możesz zgłosić również w prokuraturze lub złożyć zawiadomienie za pośrednictwem strony: https://www.gov.pl/web/gov/zglos-przestepstwo.
Pamiętaj, że proces ścigania oszustw internetowych może być czasochłonny i nie zawsze jest możliwe odzyskanie środków. Jednak zgłoszenie oszustwa na policję lub do prokuratury pozostaje ważne, aby ostrzec innych i dać organom ścigania szansę podjęcia działań wobec sprawcy.
Zadzwoń na numer alarmowy (np. 112) lub skontaktuj się z lokalnym komisariatem policji, który obsługuje Twoją okolicę. Powiedz, że chcesz zgłosić oszustwo internetowe i poproś o informacje dotyczące dalszych kroków. Podczas rozmowy z policją przekaż jej jak najwięcej informacji. Opowiedz dokładnie, jak doszło do oszustwa, jaka kwota została skradziona czy wyłudzona i jakie dowody posiadasz. Im bardziej szczegółowo opiszesz sytuację, tym łatwiej będzie policji podjąć działania.
Przedstaw organom ściganie zebrane dowody. Możesz dostarczyć je osobiście na posterunek policji lub zapytać, w jaki sposób przesłać je elektronicznie. Po zgłoszeniu oszustwa upewnij się, że otrzymasz numer sprawy. Jest to ważne, ponieważ będziesz mógł go użyć do monitorowania postępu śledztwa lub do dodatkowych kontaktów z policją w przyszłości.
Przestępstwo możesz zgłosić również w prokuraturze lub złożyć zawiadomienie za pośrednictwem strony: https://www.gov.pl/web/gov/zglos-przestepstwo.
Pamiętaj, że proces ścigania oszustw internetowych może być czasochłonny i nie zawsze jest możliwe odzyskanie środków. Jednak zgłoszenie oszustwa na policję lub do prokuratury pozostaje ważne, aby ostrzec innych i dać organom ścigania szansę podjęcia działań wobec sprawcy.
Od jakiej kwoty można mówić o oszustwie internetowym?
Artykuł 287 Kodeksu karnego definiuje oszustwo komputerowe (internetowe) jako przestępstwo. Co więcej, zwykle nie ogranicza się ono wyłącznie do kradzieży pieniędzy. Towarzyszy mu zazwyczaj kradzież tożsamości czy wyłudzenie danych osobowych.
W polskim prawie funkcjonują przepisy, które kategoryzują oszustwa i kradzieże pod kątem kwot, których dotyczą. Stąd panujące w społeczeństwie przekonanie, że oszustwo internetowe na niewielką kwotę nie będzie ścigane z urzędu. To błąd – bez względu na to, ile pieniędzy Ci skradziono, złóż doniesienie na policji lub w prokuraturze. Kwota oszustwa nie jest jedynym czynnikiem decydującym o podjęciu ścigania. Inne elementy, takie jak sposób działania oszusta, szkoda wyrządzona ofierze, szkody dla społeczeństwa czy też powtarzalność przestępstw, mogą również wpływać na decyzję organów ścigania o podjęciu śledztwa i postawieniu zarzutów.
W polskim prawie funkcjonują przepisy, które kategoryzują oszustwa i kradzieże pod kątem kwot, których dotyczą. Stąd panujące w społeczeństwie przekonanie, że oszustwo internetowe na niewielką kwotę nie będzie ścigane z urzędu. To błąd – bez względu na to, ile pieniędzy Ci skradziono, złóż doniesienie na policji lub w prokuraturze. Kwota oszustwa nie jest jedynym czynnikiem decydującym o podjęciu ścigania. Inne elementy, takie jak sposób działania oszusta, szkoda wyrządzona ofierze, szkody dla społeczeństwa czy też powtarzalność przestępstw, mogą również wpływać na decyzję organów ścigania o podjęciu śledztwa i postawieniu zarzutów.
Co grozi za oszustwa w internecie?
W Polsce oszustwo w internecie jest karalne zgodnie z przepisami Kodeksu karnego. Konkretna kara zależy od okoliczności sprawy i przepisów prawa, które zostały złamane. Oszustwo w internecie może być karane na podstawie Kodeksu karnego.
Art. 286 § 1 Kodeksu karnego mówi, że „osoba, która przez wprowadzenie w błąd innej osoby lub wykorzystanie jej błędu doprowadza ją do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, lub zobowiązania się do świadczenia pieniężnego, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”.
Art. 287 (Oszustwo komputerowe)
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub wyrządzenia innej osobie szkody, bez upoważnienia, wpływa na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie danych informatycznych lub zmienia, usuwa albo wprowadza nowy zapis danych informatycznych, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. Jeżeli oszustwo popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
W przypadku oszustwa internetowego, gdzie działania oszusta wykorzystują specyfikę środowiska internetowego, szczególnie istotne jest zastosowanie przepisów dotyczących oszustw komputerowych. Należy jednak pamiętać, że konkretne kary są zależne od okoliczności sprawy i mogą się różnić w zależności od skali oszustwa, wyrządzonej szkody, liczby pokrzywdzonych itp. Ostateczny wyrok zostanie wydany przez sąd na podstawie zebranego materiału dowodowego.
Art. 286 § 1 Kodeksu karnego mówi, że „osoba, która przez wprowadzenie w błąd innej osoby lub wykorzystanie jej błędu doprowadza ją do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, lub zobowiązania się do świadczenia pieniężnego, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”.
Art. 287 (Oszustwo komputerowe)
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub wyrządzenia innej osobie szkody, bez upoważnienia, wpływa na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie danych informatycznych lub zmienia, usuwa albo wprowadza nowy zapis danych informatycznych, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. Jeżeli oszustwo popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
W przypadku oszustwa internetowego, gdzie działania oszusta wykorzystują specyfikę środowiska internetowego, szczególnie istotne jest zastosowanie przepisów dotyczących oszustw komputerowych. Należy jednak pamiętać, że konkretne kary są zależne od okoliczności sprawy i mogą się różnić w zależności od skali oszustwa, wyrządzonej szkody, liczby pokrzywdzonych itp. Ostateczny wyrok zostanie wydany przez sąd na podstawie zebranego materiału dowodowego.
Jak zwiększyć ochronę swoich danych przed oszustami?
Jak udaremnić kradzież danych w internecie? Unikaj udostępniania swoich danych osobowych (takich jak numer dowodu osobistego, numer konta bankowego czy adres zamieszkania, numer PESEL) na niezaufanych stronach internetowych lub w odpowiedzi na podejrzane e-maile. Sprawdzaj wiarygodność stron internetowych, z których korzystasz, a także zabezpieczaj swoje dane na urządzeniach mobilnych i komputerach.
Bądź czujny wobec podejrzanych e-maili, wiadomości tekstowych lub telefonów od osób nieznanych lub firm, które proszą Cię o podanie poufnych danych. Nie klikaj w podejrzane linki ani nie pobieraj załączników z nieznanych źródeł. Jeśli masz wątpliwości, skontaktuj się bezpośrednio z firmą lub instytucją, aby zweryfikować autentyczność wiadomości.
Bądź mądry przed szkodą i skorzystaj z usługi Chroń PESEL. Wybierz jeden z naszych pakietów i zmniejsz ryzyko poniesienia konsekwencji nieuprawnionego wykorzystania Twoich danych osobowych przez osoby trzecie. Jeśli ktoś wykorzysta Twój numer PESEL w celu zaciągnięcia pożyczki, wyłudzenia usługi lub założenia fikcyjnej firmy, natychmiast otrzymasz powiadomienie SMS. Jeśli wybierzesz pakiet z asystą prawną, nasi konsultanci przeprowadzą Cię przez tę trudną sytuację, oferując niezbędne wzory dokumentów, pomoc w ich wypełnieniu itp. Szybka reakcja w takiej sytuacji może pomóc Ci zmniejszyć ryzyko przykrych konsekwencji.
Bądź czujny wobec podejrzanych e-maili, wiadomości tekstowych lub telefonów od osób nieznanych lub firm, które proszą Cię o podanie poufnych danych. Nie klikaj w podejrzane linki ani nie pobieraj załączników z nieznanych źródeł. Jeśli masz wątpliwości, skontaktuj się bezpośrednio z firmą lub instytucją, aby zweryfikować autentyczność wiadomości.
Bądź mądry przed szkodą i skorzystaj z usługi Chroń PESEL. Wybierz jeden z naszych pakietów i zmniejsz ryzyko poniesienia konsekwencji nieuprawnionego wykorzystania Twoich danych osobowych przez osoby trzecie. Jeśli ktoś wykorzysta Twój numer PESEL w celu zaciągnięcia pożyczki, wyłudzenia usługi lub założenia fikcyjnej firmy, natychmiast otrzymasz powiadomienie SMS. Jeśli wybierzesz pakiet z asystą prawną, nasi konsultanci przeprowadzą Cię przez tę trudną sytuację, oferując niezbędne wzory dokumentów, pomoc w ich wypełnieniu itp. Szybka reakcja w takiej sytuacji może pomóc Ci zmniejszyć ryzyko przykrych konsekwencji.
Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie reklamowy/marketingowy i ma na celu zachęcenie do nabycia usług Chroń PESEL świadczonych przez Kaczmarski Group Sp. J. oraz jej partnerów, tj. KRD BIG S.A. oraz TU Europa S.A. Materiał ten nie ma charakteru konsultingowego i nie powinien stanowić wyłącznej podstawy do podjęcia jakichkolwiek decyzji. Rekomendowane jest zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami świadczenia usług Chroń PESEL, określonymi w odpowiednich Regulaminach, Ogólnych Warunkach, Warunkach ubezpieczenia oraz Cennikach (dostępnych na stronach internetowych chronpesel.pl).